Dit is een gevaarlijk blog. Ik waarschuw maar alvast. Het gaat over religie. Religie en marketing, geen goede combinatie? Ha. Daar is niet iedereen het over eens.
Er is hier een fenomeen, namelijk, leerde ik vandaag, in de VS.
Je start een non-profit die je iets met ‘kerk’ noemt. Je koopt ergens in een buitenwijk een goedkoop stuk grond, en zet daar een grote loods op. Kun je lekker veel mensen plaats bieden.
Je gaat actief mensen werven om naar je diensten te komen. Je vraagt ze om, zoals in de bijbel staat (schijnt?) 10 procent van hun inkomen te doneren, door middel van een automatische overboeking. Dus niet alleen door met een mandje rond te gaan en donaties te vragen. Al je marketing is erop gericht mensen te binden en toezeggingen te krijgen.
Met al dat geld bouw je naast je loods een fantastische multimediale zaal.
Hal. Theater. Ik bedoel, kerk. Een podium met een licht- en geluidsinstallatie die zijn weerga niet kent. Ik bedoel, altaar. Een boodschap van blijmoedigheid. Ik bedoel, preek. Alles luchtig, licht, blij, en makkelijk. Entertainment, haast (haast???).
Daaromheen komen fitness ruimtes, kinderopvang, vergaderzalen, en zelfs een Starbucks. Een soort one-stop-shop-model, maar dan voor je sociale en spirituele leven.
Je zet een waanzinnig marketingmachine op, on- en offline, om je ‘product’ te ‘verkopen’. De ‘mega-church’ is geboren.
Maak ik een grapje? Nee. In tegendeel.
Als je op deze google search ‘mega-church’ en dan op afbeeldingen klikt, zie je wat ik bedoel. Ik moet telkens denken aan dat liedje…wat het van Phil Collins? Van iemand anders? Iets over TV-dominees. Iets over: pick up the telephone and dial – and you will get that color TV.
Er zit een heel systeem achter.
Een marketingsysteem.
En een concept dat te kopieren is.
Wat zoeken wij mensen, tenslotte? Een gemeenschap om bij te horen in goede tijden, en in tijden dat we troost nodig hebben en steun en hulp.
Het lijkt fantastisch, vind ik, om bij een groep te horen, een echte community te hebben om op terug te vallen. Samen, Voor Elkaar, Spiritualiteit, Delen, Geven. Het idee spreekt erg aan, toch? De vraag is even: is het in deze vorm echt zo Samen? Biedt het echt Troost? Is het echt ‘Delen’ en ‘Geven’?
De meningen zijn verdeeld.
In veel ‘oude’ landen, of je het nou over Europa of over Azie of Afrika hebt, is religie iets, nou ja, heiligs. Het gaat diep. De boodschap is ook ‘diep’. Hoewel er ook in die geschiedenis genoeg voorbeelden zijn van politieke en financiële belangen verweven met religie, natuurlijk, maar de boodschap voert ver, gaat diep.
Er is iets dat aan deze non-profits dat daar tegenin druist. Ik weet het niet precies.
Er wordt in ieder geval heel veel geld verdiend. Maar er zijn ook heel veel mensen die er gelukkig van worden. Dus tsja. Is het dan erg? Er is vraag, er is een markt, dus…
Het biedt troost, dus het is OK?
Het heeft iets raars, zo’n commerciële insteek verbinden aan een spiritueel doel. Je kunt denken “Waarom niet?”. Of je kunt denken dat ook al komt het tegemoet aan iets waar behoefte aan bestaat, dat niet wil zeggen dat je daar misbruik van moet maken. Maar als honderduizenden mensen troost vinden in iets en er zelfs blij van worden, is het dan niet per definitie OK?
Mag je geld verdienen aan het bieden van troost?
Geschreven in het kader van #WOT.
- Schrik - 19 januari 2025
- Assess yourself - 17 januari 2025
- Loki - 16 januari 2025
Ik ben zelf gelovig, en God verlangt van mij dat ik van mijn naaste net zoveel houd als van mezelf. In de Bijbel is duidelijk te lezen dat er geen winst mag worden gemaakt in een gemeente. De giften en het geld dat wordt opgehaald is voor de diaconie, die het onder toezicht uitdeelt aan de mensen die niet goed rond kunnen komen. Ik vind het erg triest dat mensen uit naam van Jezus zulke kerken op durven te richten en ben huiverig voor de sekten die per se geld moeten hebben als je lid wilt worden. Het christendom is juist uniek daarin dat je gered bent door 100% genade, van onszelf mogen en hoeven we daar niets tegenover hebben staan.
Ik ben niet gelovig maar mijn gevoel zegt preies wat jij hier zegt. Ik weet niet – mensen moeten doen waar ze gelukkig van worden (zolang ze niemand anders kwetsen/benadelen). Maar of het nou allemaal echt klopt?? Het lijkt weinig met mij mijn beeld van religie en spiritualiteit te maken te hebben. Ik vind het echt een lastig iets.
he he, eindelijk toegekomen aan reageren, blij dat je ondanks aanvankelijke twijfel m toch geplaatst hebt! Ik snap je train of thought totaal, en het is heerlijk voor mensen als ze zich ’thuis’ voelen, verbonden, ‘belonging’.
Het is mijns inziens een diep verlangen van alle mensen, maar inderdaad er hangt een luchtje aan zodra er bakken vol geld in looks gespendeerd worden en het allemaal een plastic people luchtje krijgt… en als er grandioos verdiend wordt door enkelingen aan de diepere zingevingsverlangens van velen, dan vind ik het zelf hoe dan ook stinken en verder weg drijven van , ja ik weet even niet gelijk welk woord ik moet kiezen, ik blijf haken op oorspronkelijke bedoeling, essentie van de beleving.
Mensen zijn vaak zo beinvloedbaar, kwetsbaar als ze in nood zijn, eenzaam, verlangend, ongelukkig of verdrieting en dan vind ik het toch al gauw misbruik maken van, wanneer die 10% je min of meer door een afhankelijkheidsrelatie in de maag gesplits wordt… De glans die ik het vind hebben als ik sommige van die mega diensten op TV zie in een glimp van zappen, komt op my vaak hypocriet over, de schijn van heiligheid ind ik daar mooi bij passen…
Tot zover dit aspect, Een ander iets waar het me aan deed denken en waarom ik vooral ook wilde reageren is het volgende: Toen ik in 1985 cusussen volgde bij het centrum voor intuitieve ontwikkeling, een centrum in utrecht, voor zelfheling, meditatie en aurareading, was dat toen nog vrij zeldzaam in nederland, zeg maar een van de voorlopers van de talloze spirituele, meditatie en mindfulnes cnetra die je tegenwoordig hebt. het was opgericht door een Amerikaanse vrouw en twee Nederlanders die allemaal hun opleiding weer hadden gedaan in Berkley California.
Ik weet niet meer precies de naam maar dat was toentertijd zoiets als Psychic Institute Berkley of zo. Zij vestigden zich met hun drieen in Nederland en vertelden ons al kort daarna dat dat instituut zichzelf als ‘kerk’ ging inschrijven omdat er een soort van heksenjacht was op sprituele zweefteef centra in Amerika, die zeer kritisch onder de loep genomen werden vanwege ketters gehalte (terwijl jezus was a healer 😉 is er veel argwaan in the States, of was er toen in ieder geval) en hun bestaan dus anders niet zeker waren…
Dat vond ik toen al zo apart: als je iets ‘kerk’ noemt, heeft het meer aanzien, terwijl er dus van alles onder die paraplu kan vallen.
Wat ik hier eigenlijk precies mee wil zeggen wist ik gistermiddag nog erg goed, maar ik kon niet reageren vanaf mijn mobiel….dus mogelijk is hier geen moraal van het verhaal maar alleen een delen…. het blijft iets te maken hebben met schijnheiligheid en onder valse vlag varen…. als iets heel groot wordt, wat dan ook, en het heeft nog steeds echt kwaliteit, wat je daar dan ook weer onder mag verstaan, dan zie ik daar geen enkel bezwaar in, maar het doet mij ook denken aan de plofkip. Zonder dat ik dat kan bewijzen, of staven met argumenten, is er volgens mij een soort natuurwet voor hoe groot iets kan groeien totdat het niet meer klopt, en dan gaat het vanzelf harder of zachter uit elkaar ploffen. Kortom, het zal zichzelf bewijzen ind e toekomst, organisch… maar ik ben allergisch voor zakkenvullers, zeker als die bijvoorbeeld in achterkamertjes in hun vuisten zouden lachen en al die glitter en glamour, geef mij maar de schoonheid van de eenvoud. PS als al die voorzieningen dan gratis beschikbaar worden, ook voro minder bedeelden, dan zou ik het weer een ander verhaal vinden maar ik betwijfel of dat zo is, dat lijkt me dan weer geweldig…
Nou zo even 😉
Fijne dag en goed weekenCarolien
Mooie vergelijking: plofkip, kan ik mij wel vinden 🙂
Blijf authentiek in wat je wilt uitdragen en durf grenzen te stellen!
Ja vond ik ook mooi gevonden, die plofkip. Grenzen, kernwoord!
Ik heb hetzelfde als jij – die plofkip – natuurlijke grenzen aan groei, en zo. En wat Jacoline vertelde van de prosperity gospel spreekt mij niet zo aan. Wat me aanspreekt is geven om de ander, niet geven om jezelf. Anyway. Het past wel heel goed bij de Amerikaanse cultuur. De maakbaarheid van het bestaan?
PS Dank voor je prachtige en uitgebreide comment! Zo leuk dat we met zijn allen van gedachten kunnen wisselen op deze manier.
Of het mag of niet mag, goed is of niet goed is… dat is inderdaad nogal dubbel. Wat een feit is dat niemand gedwongen wordt om eraan deel te nemen. En dat het een vrije keuze is om het wel te doen. Dus zolang iedereen, de ‘kerk’ en zijn aanhakers/aanhangers, er blij van worden, ben ik niet tegen. Maar het zou geloof ik niets voor mij zijn 🙂
Eens!! Ik ook niet – tenzij ze over het randje gaan. Maar of dat zo is?
moet in balans blijven. dit is geld verdienen over ruggen van. met commercieel belang. groter groeien. daarom werkte ik niet lekker in een kinderdagverblijf die van stichting naar bv ging. geld verdienen over de ruggen en zorg van kinderen omdat de groepen groter moeten maar voorbij gegaan wordt aan zorg, pedagogische verantwoordelijkheid. balans. daar gaat het om.
Mooi voorbeeld! Balans is alles. Geld verdienen is niet vies. Maar een bepaalde balans en ethiek blijft belangrijk, he?
Ooooow…
Dus als we een goeie plek willen hebben waar we zelf leuk kunnen werken (wifi, Starbucks, kinderopvang) beginnen we gewoon een Twitterkerk: volgers genoeg!
🙂
Misschien is Twitter al een soort community die tegemoet komt aan veel van de dingen die we daar zouden zoeken…
Hoezo non-profit? En hoelang zal zoiets troost bieden? Rare jongens, die Amerikanen
Door jullie reacties ga ik nadenken. Wat zit me dwars aan het concept (zonder er echt veel van te weten):
1. De focus op (mega-) groei. Alles is gericht op snelle groei, en veel groei. Groei in mensen, omzet, faciliteiten lijkt het allereerste doel. Groei om groei? 2. De kosten. Bij een kerk, bij een non-profit verwacht je een focus op lage kosten. Het geld is meestal nodig voor het hogere doel (anderen helpen). 10% van je salaris geven is een nobel streven – als het voor een goed doel is. Maar voor een fitnessruimte, een coffee shop etc.?
3. De omvang van de gemeenschap. Ik stel me voor dat een kerkgemeenschap behapbaar moet zijn qua omvang, wil je je er echt onderdeel van kunnen voelen. Wil je echt een gemeenschap kunnen zijn. Want dan is het mogelijk om iedereen (een beetje) te kennen, anderen bij naam te kennen. Dit lijkt op het eerste gezicht anoniem. In mijn oude beeld van past dat niet bij ‘kerk’.
Maar goed, mijn beeld van een kerk is ouderwets (en ik ben nooit kerkelijk geweest). En deze kerken worden ook gebracht als ‘niet de kerk van je ouders’ en ‘kerk voor nu’. Er is duidelijk behoefte aan. Maar of het echt non-profits zijn?
het is GEEN gevaarlijke blog@twitter-127502172:disqus het is een goede een heule goeie!!!
Ik ben het helemaal met je eens!
Er word veel en veel teveel misbruik door dit soor instanties gemaakt, ook op persoonlijk vlak bah
en misschien wortelt hier de oude traditie nog veel verder
mooie discussie maak je los!
🙂
Enne, je doelt op ‘Jesus he knows me’ van Genesis (inderdaad Phil Collins).
Leuk nummer en inderdaad erg van toepassing hierbij. 🙂
Ha. Dat is het! Dank. Ik was even in de war omdat ik zat te denken aan die video die een persiflage is van de Levi’s commercials. Of was dat dezelfde? Zelfde boodschap, geloof ik.
Er staat in het nieuwe testament, ik meen in Mattheus het verhaal dat Jezus de tempel binnenkomt, vreselijk kwaad word en hardhandig de geldwisselaars en handelaars de tempel uitgooit. Een tempel (of kerk) is een godshuis, voor bidden en samenkomst. Geld verdienen hoort daar niet bij. Voor mij ligt daar het antwoord….
Dat klinkt mij ook logisch in de oren. Of is dat een ouderwetse opvatting??
O jee. Zwaar onderwerp. Ik ben atheïst. Ik geloof wel in de goedheid van mensen. En ik ben van mening dat geld verdienen nooit bovenaan mag staan.
Ooit heb ik Ruud Koornstra horen spreken. Over duurzaam ondernemen. Je onderneemt niet om geld te verdienen, je onderneemt omdat je met jouw product of dienst in een behoefte voorziet. Dat je met jouw product of dienst bijdraagt aan een betere samenleving. Geld verdienen is een gevolg. Geen reden om het te doen.
Dankzij Ruud “leur” ik al bijna anderhalf jaar met een productidee. Veel tijd in gestopt, octrooi aangevraagd. En het is zo simpel, dat ik denk dat ik waarschijnlijk nooit mijn tijdsinvestering ermee terug ga verdienen. Toch ga ik door. Omdat ik denk dat er behoefte aan is. Omdat het een flinke milieubesparing oplevert.
Ruud is overigens inmiddels multi-multi-miljonair. Een veelgevraagd spreker. Bijna een god (maar nu vloek ik in de kerk). Excuses.
Het lastige met geld is, dat het subjectief is. Wanneer is het genoeg? Geld verdienen moet mogen, is niet vies, en het is fijn om het goed te hebben. Maar wat staat ten dienste van wat, he?
O ja, nog even de directe link naar de dienst van afgelopen zondag, met bijzondere aandacht voor het lied ‘Kyrië (over diepgang gesproken en beginnend bij minuut 13) en de preek van Wieger Sikkema ingeleid met een stukje drama te beginnen bij minuut 31 http://mediaspeler.bethel.nl/2012/04/ik-voel-dus-ik-geloof/
Mooi Jacoline! En knap hoe ze met zulke middelen (toneel) een boodschap zo duidelijk maken. Ik kreeg er kippevel van.
puur prive mening:
of dit deugt of niet heeft alles te maken met intentieaan het systeem zelf is niks mis. voor mij is kerk een plek om samen te zijn met anderen, even los komen van de rat-race. luisteren naar een goed verhaal van iemand. meditatief moment. ik schreef al dat het erg lijkt op social media happenings.
http://jacobjanvoerman.wordpress.com/2011/02/20/zonde/
dus het hoeft niet pre se dieper of zo. dat doen mensen zelf wel (of niet)
maar met welke intentie doe je het?
geld verdienen mag. als je het ziet als beroep: iets waar je de kost mee verdient, maar ik denk dat het mis gaat als je het ziet als snelle manier om geld te verdienen van goedgelovige mensen.
Maar dat verschil zit overal. sommige bedrijven maken een goed product/mooie dienst en geloven daarin. sommige bedrijven zien hun product of dienst alleen als manier om zo snel mogelijk zo veel mogelijk geld te verdienen. Daar gaan veel van jouw blogs over. (ik herinner me iets over afvalvlees)
Door de reacties realiseer ik me ook dat mijn aanname is dat een kerk een behapbare gemeenschap is. Zoals jij beschrijft, waar je samen komt met anderen voor bezinning. Klein genoeg om elkaar te leren kennen en echt samen te zijn. Aan de andere kant komen de megakerken wel tegemoet aan wat mensen in deze tijd behoefte aan hebben. Het is ook bezinning en samenkomen. Het is een kerk van deze tijd?
Hoi Elja, net als in het ‘echte’ leven zijn er ook binnen kerken verschillen in intentie. Iets met koren en kaf… Ik ben zelf ook lid van een voor Nederland behoorelijke mega-kerk en herken veel in je artikel. Ja ik vind daar troost, ja ik vind daar een gemeenschap van en met anderen die hetzelfde geloof delen en ja er is diepgang. We krijgen. Persoonlijk heb ik niet zo veel op met de Amerikaanse churches die helemaal mikken op de prosperity gospel ten behoeve van zichzelf en ook de kerkleden. Ik ben ook voor sober, ingetogen, diepgang. Toch kan ik er ook anders naar kijken. In de kerk gaat het om een groep mensen die samen deel van het huisgezin van God vormen. Daar zijn kosten aan verbonden. God heeft in de bijbel beginselen neergelegd niet als wet, maar omdat ze werken. Tien procent bijdragen aan het gezin waar je eet en drinkt lijkt me een redelijke vergoeding van huishoudelijke kosten. Dan houd je nog 90 procent over om van te leven en te sparen. Het blijft een moeilijk onderwerp, waarbij ik me probeer vast te houden niet aan wat mensen er van maken, maar aan de beginselen die God ons gaf in de vorm van de bijbel.
O ja, als je – voor je oordeelsvorming – iets wilt zien van onze Nederlandse megakerk, dan wil ik je uitnodigen om te gaan naar de website van http://www.bethel.nl De preek van vorige week zondag 15 april was ERG de moeite waard en is te vinden op de mediaspeler op de website. Ben benieuwd wat je er van vindt.
Dank voor het delen, heb net het fragment gekeken en het raakte me echt! Uit het leven gegrepen.
Misschien is dat het knelpunt, de ‘prosperity gospel’ – wat is dat?
Prosperity preaching is typisch heel Amerikaans. De bijbel zo gebruiken dat je preekt dat het God’s bedoeling is dat eigenlijk het leven voor iedere gelovige een leven is van weelde en overvloed. Dat iedereen die gelooft genezen is en schatrijk is. De realiteit in mijn leven is anders en om me heen ook. Ik geloof ook in God’s oorspronkelijke plan, maar zie ook de gebrokenheid om me heen. En daar moeten we het voor nu wel mee doen. De prosperity gospel kan heel dwingend en manipulatief zijn. Als je niet rijk of 100% gezond bent, ligt dat aan de mate van je geloof. Ik geloof dat je krachtig mag bidden, maar tezelfder tijd ook in acceptatie van het hier en nu. Als je wat Googled op de term, kom je vast het een en ander tegen. Ben blij dat het fragment je heeft geraakt. Dat deed het mij ook afgelopen zondag. Fijne gewaagde blog van jou.
Ah. Er vallen wat stukjes op hun plaats. Dat past wel heel goed bij de Amerikaanse cultuur, dat is zeker.
Het mag, want het is niet strafbaar.
En een psycholoog schrijft toch ook een rekening voor geboden hulp?
Maar het heeft niet zoveel met kerk te maken. Kerk is namelijk mensen. En dat is een superdeluxe theater niet.
Maar het kan ook anders. Een van de grotere kerken in Amerika – Mars Hill in Grand Rapids, Michigan – is moeilijk te vinden (geen wegwijzers, geen groot naambord) en is gratis. Er is zelfs geen collecte. Wel zijn er plekken waar je een donatie kwijt kunt, maar er is geen prominente plaats voor ingedeeld.
Mars Hill is enorm omdat ze mensen aanspreekt op een fundamenteel niveau. Dat is waar mensen behoefte aan hebben, en daarom komen ze in grote getale en is die kerk zo groot.
Kerk of troost als verdienproduct is net zo vies als kleding die door Chinese kindertjes in elkaar is gezet. Maar omdat niemand er echt hinder van ondervindt en je je er goed van voelt, is het okee ofzo.
Dusss… Het mag ja. Net als megastallen en overzeese kinderarbeid.
Precies wat je zegt Wout. Het verbaasde me gewoon dat je jezelf gewoon ‘kerk’ mag noemen, dat het zo’n belangrijk woord mag gebruiken. Je kunt een religieuze non-profit worden (handig voor de belastingen, naar wat ik begrijp), en in je verhalen veel naar losse stukken uit de Bijbel verwijzen, en je bent legititiem. Het is niet voor te stellen dat iemand daar misbruik van maakt.
De kerk in Gran Rapids klinkt veel meer zoals wat ik me voorstel bij Kerk – het geven om anderen en aan anderen.
Wat ik hoor over die andere organisaties is dat je, als je geen geld hebt/geeft, je er uiteindelijk ook geen deel meer van uit mag maken. Weet niet of het klopt. Maar je kunt je er iets bij voorstellen.
wat een goed verhaal, maar een antwoord heb ik nog niet. je zet me wel aan het denken
Schijnt ook zo’n megakerk buiten Chicago te zitten, ‘Willow Creek’.