Ik las laatst een verhaal over iemand die had uitgerekend hoe veel dagen en uren hij nog te leven had, als hij de gemiddelde leeftijd voor mannen in zijn land zou halen. Hij had er geloof ik een klok van gemaakt, zodat hij iedere dag de de uren kon zien aftellen. Zijn leven kon zien wegtikken. Het helpt hem te doen wat belangrijk is, zei hij.
Ik vond het een beklemmend idee, om iedere dag zo met je einde bezig te zijn.
Maar vandaag veranderde ik van gedachten.
Hij heeft gelijk.
Je einde is je doel.
Dat zit zo: vandaag was de tweede dag van de workshop van Thatcher. Ik volg die workshop voor de 5e keer. Thatcher leert me ieder jaar weer beter te worden en – belangrijker – te vertrouwen op mijn eigen visie en creativiteit. Maar dit keer kwam mijn grootste aha-ervaring niet eens van hem. Het was dit keer een mede-student die me het meeste raakte.
Hij kende Thatcher al een tijdje, omdat Thatcher hem hielp bij een omvangrijk project: het terugbrengen van een enorme collectie foto’s tot een afgerond en overzichtelijk geheel. Het waren foto’s die waren genomen gedurende het laatste levensjaar van zijn vader. Vanaf het moment dat zijn vader een diagnose kreeg tot het moment vlak voor zijn sterven, fotografeerde hij hem.
Samen met Thatcher heeft hij zijn collectie teruggebracht tot een foto of 150.
En die 150 foto’s lagen op een paar grote tafels uitgespreid.
Ze waren allemaal in zwart-wit. Ze waren allemaal genomen in twee kamers: de woonkamer en – vooral – de slaapkamer. En iedere foto vertelde een verhaal. Het waren prachtige foto’s.
Ze lagen niet op volgorde, maar dat hoefde ook niet. Ze gaven een beeld van een jaar. Van een levenseinde.
Maar vooral ook van dat leven zelf.
Het duurde even voor ik dat begreep. Maar toen: BAM, wist ik opeens waar het eigenlijk over ging.
Waar ik nou eigenlijk naar keek.
Ik keek naar liefde.
Je kon aan de foto’s zien hoeveel deze man van zijn vader hield. Er sprak zo ontzettend veel liefde uit. Maar wat je daarnaast vooral zag was de band die anderen met zijn vader hadden. Hoe geliefd hij was.
Foto na foto na foto zag je zijn vader met andere mensen en met dieren. Hij lag in bed maar hij was nooit alleen. Er was altijd iemand die keek, luisterde, sliep, praatte, zorgde, gitaar speelde, lachte, op de stoel naast het bed zat, op het bed naast hem lag, naar hem keek, zijn hand vasthield.
Dochters, zonen, zijn vrouw, zijn kleinkinderen, verzorgers.
Hij was omringd door liefde.
Zelfs de dieren hielden van hem. Er lag in veel foto’s een hond bij hem, op de stoel naast het bed, sliep met hun kop onder zijn hand.
Foto na foto kon je oppakken en bekijken. Iedere foto was even mooi. En overal sprak zo veel liefde uit. Van de fotograaf voor zijn onderwerp. En van de mensen op de foto voor de oudere man.
Het was een ontzettend aangrijpende serie.
Ik moest er van huilen. Vanwege die man en zijn familie. Maar ook vanwege mezelf.
Omdat je er naar kijkt en denkt: dat wil ik ook.
En: ben ik hier wel naar toe aan het werken?
En: wat moet je doen om zo te kunnen sterven?
Want als er zoveel liefde om je heen is in zo’n jaar, dan heb je toch echt iets heel goed gedaan in je leven.
Zo’n einde. Dat zou best een mooi doel van het leven zijn.
Ik heb, geloof ik, geen aftikkende klok nodig. Hij klopt toch niet.
Laten we eerlijk zijn: je weet nooit hoeveel uren en dagen je nog gegund zijn.
Maar wat ik wel heb is een nieuw doel in mijn leven.
Zoveel liefde en genegenheid verdienen.
Het einde is tóch het doel.
- Loki - 16 januari 2025
- In debat met jezelf - 15 januari 2025
- Vroeger - 14 januari 2025
Wat prachtig Elja, wat een mooie serie en wat een prachtige conclusie. Zowel over deze vader met zijn leven vol liefde als jou nieuwe doel.
Het houdt mij ook bezig maar juist op een andere manier. Ik leef alleen, heb geen broers, zussen of kinderen en nauwelijks familie maar gelukkig wel hele goede vrienden. Ik geniet intens van mijn leven op mijn mooie plekje met mijn tuin en mijn poezen. Maar, mede omdat mijn lijf niet zo goed meer wil, kan het me soms aanvliegen hoe het zal gaan als ik écht begin af te takelen. Mijn vrienden zijn van mijn leeftijd en zitten in een vergelijkbaar proces. En hoe heerlijk ik het ook vind om ‘alleen’ te leven mét mijn vrienden, ik zie ook op tegen een mogelijke eenzaamheid in mijn laatste jaren al hoop ik dat die nog heel lang uitblijven.
Ik probeer per dag te leven. Per dag te genieten. per dag liefde te geven en te krijgen.
Een klok wil ik niet want juist het per dag leven geeft me rust en eerlijk gezegd probeer ik die laatste jaren voorlopig maar ver van me af te houden!
Gisteren zei ook iemand dat, hij is niet getrouwd, geen kinderen, het vloog hem ook aan. Hij is nog jong maar zo’n serie doet je toch nadenken, he? Maar ik zat te denken aan mijn oom en tante. Die hebben weken lang gelogeerd bij hun beste vriend die op sterven lag. En de man die de foto’s maakte had het ook over de hospice verzorgers die zo geweldig waren. Dat deed me denken: het komt altijd goed. Wie je ook bent.
Prachtig Elja, en fijn om er via jouw post op terug te kijken mee te zijn. Erg indringende collage van Eric waar ik zo’n twee a drie keer van moest weglopen (mijn vader overleed afgelopen 14e december en was voorla erg eenzaam dat laatste jaar, hij kon niet meer spreken wat hem nog meer in zichzelf deed keren). Evengoed kon ik me diep laten raken door de liefde en de schoonheid die ik bij en in eric zijn fotos zag. Bemoedigend ook.
ik ben er zelf wel al heel lang mee bezig om rust te vinden in het vandaag mogen sterven en dat het dan ook goed is – eigenlijk sinds mijn zoon 4 was is dat een groot project van me geweest, als werkende alleenstaande moeder en zoon met uitdagingen. Sinds hij 16 is is er al veel meer rust vanuit die hoek – waar ‘deskundigen’ooit zeiden dat hij waarschijnlijk nooit zelfstandig zou kunnen wonen wist ik dat feitelijk dat al vanaf zijn 12e niet waar was, en metr 16 zag ik dat hij zichzelf goed zou kunnen redden (en nu weet ik dat helemaal zeker). Niet dat ik zou willen gaan hoor vandag of morgen of overmorgen, maar ik vond het een punt om mijn verwachtingen van en over mezelf totaal te downsizen naar niets meer hoeven presteren anders dan in contact leren zijn met mezelf in al mijn vermoeidheid en beperkingen van lijf en leden en , omstandigheden, op t emoegn krabbelen in eigen tempo of niet, als dat me niet gegund zou zijn, en op elk moment opnieuw te mogen beginnen met leven, een mooi pricipe uit de Tantra ( ondanks wanhoop en dankzij wanhoop). Dus sinds een paar weken draag ik en stappenteller en dagelijks doel als richting is 10.000 stappen wat ik zelf nogal laag vond en mijn fysio helemaal niet. Ik haal het steeds vaker, mede dankzij wandelingne met mijn hond en afname blessures. En soms haal ik per ongeluk wel 130 procent. Gistern na de tweede workshop dag kwam ik thuis met 102% en net onder de 10.000 stappen, hoe raadselachtig is dat – misschien veel met mijn armen gezwaaid.
Bij tijden kon ik getuige zijn van jouw ontspannen genieten dit weekend, erg mooi om te zien, en leuk om er nu over te lezen
Ik vind zelf die klok wel weer interessant trouwens en eigenlijk totaal niet vedriegen – heb je een link voor mij of staat die al in je post en heb ik daarover heen gelezen –
Ik ga even een was ophangen en de huiskamer hondveilig maken en m dan ophalen – en heerlijk twee van mijn allemal zo leuke nichten bezoeken – precious family
kus
Carolien
Ik weet niet meer waar ik het gelezen heb! Zul je altijd zien, he. Dat je dat ene artikel of dat ene stukje tekst dan niet bewaart terwijl je hele archief vol zit met stukjes die je niet meer leest.
Het was een heleboel geloop het afgelopen weekend, geen wonder dat je stappenmeter op 100% stond! En het was genieten maar toch wel intensief, vond ik. Blij dat iedereen het naar zijn zin heeft gehad. En nu tijd maken om lekker naar de foto’s te kijken…!
Ha dank, ik zoek het een keertje op. En het geloop viel best mee, ik moet echt die 100% per dag proberen te halen vanwege spierversterking en met de hond wandelend lukt dat goed, net als nu dit weekend zonder hond en verdeeld over de dag, kleine loopjes 😉
Gek genoeg word mijn aandacht nu getrokken naar de – meest blauwe 😉 foto’s die ik tijdens en na het Istanbul weekend gemaakt heb, maar die van afgelopen weekend liggen naast me 😉
ik moet ze nog opzoeken, mijn andere foto’s … ga denk ik toch maar iets aan de muur maken zodat ik ze allemaal kan bekijken.
Prachtig! Zo’n klok vind ik ook heel beklemmend, en juist demotiverend eigenlijk. Als je ziet hoeveel tijd je nog hebt, lijkt het juist heel veel denk ik.
Je streven vind ik heel mooi. Sluit goed aan op mijn happiness project.
Ja, vind ik ook. Ik snap wel wat die man nastreeft maar het is een beetje negatievig, he? Een soort van memento mori in plaats van carpe diem! Zo’n happiness project vind ik dan een mooiere versie, positiever.