Ik ben bijna 8 jaar weggeweest uit Nederland. 7,5 jaar, eigenlijk. En nu ben ik 3 maanden terug.
In die 7,5 jaar ben ik moeder geworden van 3 kinderen. Expat. En ondernemer.
Dus ik ben zelf natuurlijk heel anders naar de wereld gaan kijken.
Bovendien, als je in het buitenland woont (in mijn geval: Hongarije, de VS en Turkije) ga je je eigen cultuur in een heel ander perspectief zien. De goede en de mindere kanten. De aspecten van je eigen cultuur die je, ook in jezelf, zou willen behouden en de dingen die je wilt veranderen.
Het is, kortom, heel lastig om echt te benoemen wat er veranderd is in Nederland met mijn eigen veranderende filter van moeder, expat en ondernemer. Maar dit valt me op.
Dat het allemaal in het negatieve is, heeft vooral te maken met de fase van terugkeer waarin ik me bevind dan met Nederland (terugkeerders hebben het vaak moeilijk het eerste jaar en voelen zich vervreemd). Hoop ik.
De houding richting ‘anderen’
Ik weet het niet. Misschien was het al zo. Er was al de angst voor extremisme, toen ik vertrok. Ik ben zelf uiteraard ook niet zonder angst.
Maar nu krijg ik mailtjes doorgestuurd van rechtse politici die tegen mensen met hetzelfde paspoort roepen ‘als het je niet bevalt, ga je maar terug naar je eigen land’ in het kader van ‘eindelijk zegt iemand waar het op staat’. Zie ik grappen in reclames die niet echt kunnen, wat mij betreft. Maakt een mede-ouder op school een grap die ik als racistisch beschouw en waarvan ik weet dat mijn Amerikaanse vrienden stjil achterover zouden slaan.
Naarmate de angst groter wordt, wordt het wijzen naar een zondebok dat ook, natuurlijk. Niets nieuws onder de zon.
En hoe meer je hebt, hoe meer je hebt te verliezen. Zo goed als de meesten van ons het hebben, natuurlijk geeft de angst en de krampachtigheid om het vast te houden en vooral niet te delen.
Het individualisme viert hoogtij
Ik weet niet echt zeker of het erger is geworden, het individualisme. Het lijkt wel zo. Het lijkt alsof alles om ons draait, om onze ervaring, ons welzijn, onze opleiding, ons recht op leuk werk, ons recht op zelfontplooing.
Van dit punt vermoed ik dat het meer mijn veranderde kijk op de wereld is, dan dat Nederland echt anders is geworden. Toen ik net begon met werken, dacht ik ook dat de wereld om mij draaide en mijn talent.
Een moeder op school vroeg hoe het ging en belde een paar dagen later op. Had mijn nummer opgezocht. Nodigde me uit voor koffie. Hoe lief is dat? Maar ook: hoe ongebruikelijk?
Ik bood de moeder van een vriendje aan om haar zoontjes op te halen, thuis te brengen en ik maakte soep als verrassing (ze was ziek). Door haar reactie ben ik me af gaan vragen hoeveel mensen nog de hand uitsteken maar anderen. Niet omdat we niet willen. Maar omdat we het zo ongelofelijk druk hebben met ons eigen leven.
Ik ook!
(dat soep maken heb ik in de VS geleerd. Van een oudere vriendin, die kinderen kreeg in de jaren dat het nog normaal was om elkaar te helpen. Dat een echtgenoot met een drankprobleem het probleem van de hele buurt was. (huis-) Vrouwen het sociale vangnet waren van hun buurt. Van haar leerde ik dat het heerlijk is om betrokken te zijn bij je buurt en je community. En dat in de VS, als je een kindje hebt gekregen, iedereen om je heen soep, koekjes en ovenschotels komt brengen. Ik kende het niet, noch uit mijn eigen dorp, noch uit de straat in Den Haag waar ik woonde en waar ik de namen van de mensen twee huizen verderop niet kende.)
De massale zoektocht
Ik sta echt stomverbaasd over de massale zoektocht naar doel, diepgang, zingeving en hoe die vorm krijgt onder invloed van slimme, virale marketing.
Ik bedoel niet dat ik er niet aan meedoe of door beïnvloed word. Maar af en toe voel ik me Doornroosje die wakker wordt na 100 jaar en denkt: “Wat heb ik gemist?”.
Minimalisme als levensdoel. “Super foods”, niet alleen in de hippe biologische winkel maar ook in de C1000 en bij de Etos (huh?). Bucket lists. Boot camps (in superdure kleren). Smoothies als ontbijt. Challenges op velerlei gebieden.
In de VS heb je ook super foods (met boerenkool op nummer 1. haha!). Maar ik had niet gedacht dat Nederlanders daar zo massaal voor zouden vallen.
Hoe alles verandert en toch weer niet
Op TV is een reclame voor de nieuwe webshop van VT Wonen. Als ik die zie, denk ik telkens: ziet er nog precies zo uit als VT Wonen 8 jaar geleden.
(of misschien ben ik gewoon een cynicus? En een beetje vilein, zoals JJ laatst zo aardig en terecht zei)
De reclames zijn nog een slagje stompzinniger geworden en een behoorlijk aantal slagen shockerender. Want van iets anders worden wij niet meer wakker.
Overal waar ik kom zijn wegen veranderd, knooppunten gewijzigd, snelwegen verbreed. Ik weet niet of het er echt sneller van wordt. Maar het zijn de best onderhouden wegen die ik in 8 jaar meegemaakt heb, dat is een ding dat zeker is.
(In Hongarije had je de fameuze weg tussen twee steden die ergens halverwege stopte omdat de Europese subsidies in de broekzakken van hoge ambtenaren zou zijn verdwenen. In mijn chique wijk in de buurt van Chicago zag je de betonrot onder de treinviaducten wanneer je eronder door reed. En in Turkije gingen verhalen dat de beroemde brug over de Bosporus, waar ik vlakbij woonde, gebouwd was voor een fractie van het verkeer dat er dagelijks overheen file-reed.)
Nederland is nog steeds een ongelofelijk goed en strak georganiseerd land.
Hoe gezond Nederland is
Waar je ook kijkt zijn mensen aan het sporten. EN iedereen gaat op de fiets naar school en het werk. Zelfs in de regen! Huh? Hoe bestaat het toch? Dat dat zo normaal is? En wat een geluk voor onze levensstijl en onze gezondheid!
Dat een gewone maaltijd in Nederland nog steeds bestaat uit een zelfgemaakte maaltijd, met of zonder hulp van een pakje, maar altijd met groenten, aardappel/pasta/rijst en vlees.
(In de VS waren verse producten, in de buitenste ring van de supermarkt, het allerduurste en naar het scheen meer een marketingtruc dan een behoefte van consumenten. En de fietsen die we kochten in Hongarije en de VS hebben geen spatborden, geen lampen en een kinderzitje met een stoffen zitje dat iedere ochtend nat is van de dauw. Omdat mensen in die landen alleen fietsen als het mooi weer is. Overdag. Met fietsen verder netjes in de schuur!)
Hoe goed we het hebben
Het kan alleen maar slechter worden en dat wordt het ook. Maar gosallemachies, wat hebben we het goed in Nederland. Niet voor niets verschijnen we in de top 10 van rijkste, welvarendste, gelukkigste landen.
Dat je niet met je gezin op straat hoeft komen te staan als je geliefden ziek worden (een realiteit voor velen!). Omdat er een goede ziektekostenverzekering is en goede medische hulp. Goed en betrouwbaar OV, overal. Overal je mening kunnen uiten.
Ik vind het ook niet leuk als kinderopvang duurder wordt. Ik meer belasting moet betalen voor minder. Ik minder kinderbijslag krijg. Verzekeringskosten omhoog gaan. Salarissen naar beneden. Meer ontslagen. Meer werkeloosheid.
Maar ik weet wel dat we van grote hoogte komen en vast ook een goede hoogte vast kunnen houden. En dat er op de rest van de wereld zo ontzettend ontzettend ontzettend veel minder is.
Hoe blij ik ben dat ik Nederlands ben
Nederland en Nederlands, het betekende niet zo veel voor me voor ik in het buitenland woonde. Maar de afgelopen jaren had ik mijn paspoort altijd bij me.
Ik wist: als er iets gebeurt, kan ik altijd nog naar Nederland. Waar het goed is. Redelijk. Geordend. Eerlijk. Waar je een stem hebt en rechten.
Ik ben blij dat ik terug ben.
- 50 worden: het alternatief is minder - 11 augustus 2024
- Vakantie - 1 augustus 2024
- Achieve more - 25 mei 2024
Nou ben ik wel heeeeuul erg laat met het lezen van dit artikel Elja, maar wat goed geschreven. Ik ben na 10 jaar Amerika ook erg blij weer terug te zijn en realiseer me zo vaak hoe goed ‘wij’ het hebben – en hoe weinig mensen zich dat echt realiseren.
We moeten nodig eens koffie leuten…. 🙂
Zelf heb ik een kleine 3 jaar in het buitenland (Indonesië en Polen) gewoond. En ja, ook ik realiseer me hoe goed we het hier eigenlijk hebben. Zaken als goed drinkwater, een goede voor iedereen toegankelijke gezondheidszorg en idem onderwijs, veilig openbaar vervoer… In veel landen is dit helemaal niet vanzelfsprekend.
In onze westerse maatschappij gaat het steeds meer alleen maar om méér. En hoe meer je hebt, hoe slechter je je kan voorstellen dat je met minder ook gelukkig kan zijn. Hoe groter de angst om niet meer mee te tellen, om niet meer gezien te worden. En dan gaan we klagen en viert het individualisme hoogtij.
Ik ben blij om te zien, te merken dat er gelukkig een steeds grotere groep mensen is die ziet dat het anders kan. Die willen delen en oprecht geïnteresseerd zijn in anderen. En dat ook dat kan in Nederland.
Ja, dat is ook mijn gevoel. Dat er steeds meer mensen zijn die niet méér willen ten koste van alles. Misschien ook omdat steeds meer mensen dat ook niet kunnen betalen? Hoe dan ook, ik hoor daar zelf ook toe.
En hoe was het om weer terug te komen? Kon je snel wennen?
wat een mooie blog. (had ik al een keer gezegd, dat ik een in-out-expat boek(je) voor me zie?)
Ja…heb je gezegd… het is gek maar ik zou even niet weten of ik dat kon en hoe ik dat aan zou pakken. Bang dat ik in een negatief verhaal terecht zou komen.
Kan me levendig voorstellen dat je blij bent weer terug te zijn. Ik heb meer dan eens mijn hart vastgehouden toen ik wist dat er enkele bekende mensen woonden in werelddelen terwijl het misliep.
En ja, we zijn met z’n allen behoorlijk verwend in Nederland. Gelukkig gaat het soms ook de goede gezonde richting op. Al kan het qua communicatie natuurlijk altijd beter.
Note 1: Ik denk dat men hier makkelijker fietst omdat het land weinig bergen & dalen kent;
Note 2: Ook hier in Nederland maakt men soep voor zieke buren, kennissen, vrienden en familie;
Note 3: Reclames worden – denk ik – steeds irritanter omdat men ‘geprikkeld’ moet worden;
Note 4: Maar godallemachies (die houden we d’rin) 😉 wat een mooie blog weer hier…
Hahaha. Dankjewel! Van dat fietsen, dat denk ik ook! Daarom hebben onze fietsen uit het buitenland ook geen licht en spatborden en zo. Fietsen is daar alleen voor de lol. En als het hier niet plat was, was het voor ons ook niet zo makkelijk (hoewel er natuurlijk altijd de hobbyrijders zijn die heuvels opzoeken).
Een herkenbaar verhaal. Zelf ben ik nooit langer dan 4 maanden aan een stuk uitgezonden geweest en meestal was het maar 2 maanden per keer. Dat geeft wel de mogelijkheid om een ander land beter te ervaren dan tijjdens een vakantie in een touristengebied waar het wat beter is geregeld. Bij elkaar heb ik een half jaar ten zuiden van Chicago gebivakkeerd, idem voor Taiwan, Noord-Frankrijk en Noord-Engeland, 4 maanden in Canada en nog een handvol andere landen. En altijd op plekken waar staalfabrieken staan dus gemiddeld een soort Ijmuiden-min. Met mijn zwerffietsvakanties er bij weet ik heel goed dat er weinig mis is in Nederland en dat er in mijn ogen op allerlei gebied teveel wordt geklaagd. Dat kunnen ze overigens in andere landen ook. Vlaanderen is een goed voorbeeld. Een paar jaar terug deed me dat bedenken dat er meer geklaagd wordt naarmate men het beter heeft.
Een andere herkenbaarheid gaat via een ’tante’ die 25 jaar in vooral Franstalige landen als Zwitserland heeft gewoond. Op haar 65e kwam zij terug naar Nederland en had enorm veel moeite met onze taal en wat er in die tijd allemaal veranderd was. In die andere landen was overigens evenveel veranderd, maar die veranderingen maakte ze mee en gaan dan geleidelijker.
Binnen Nederland of een ander land vind ik overigens de verschillen vaak groter dan tussen landen onderling. NiederSachsen en Drenthe/Overijssel verschillen veel minder van elkaar in gedrag, landschap en infrastuctuur dan bijvorobeeld tussen Westfriesland en Den Haag. In de 3 grote steden van Nederland vind ik de mensen veel te opgefokt. Waar ik woon gaat het er een stuk gemoedelijker toe en dat heeft alles met bevolkingsdichtheid te maken. Veel Fransen hebben om dezelfde reden een probleem met Parijs. Prima voor een dagje winkelen, maar dan snel weer naar huis waar het stukken rustiger is.
Onze uitzendingen zijn ook altijd vanwege ‘IJmuiden’ geweest, wist je dat? 🙂 Ook in de buurt van Chicago.
Dat klagen naarmate het beter is, dat staat voor mij vast. Misschien omdat je dan meer te verliezen hebt?
Ik denk dat je enerzijds een hele andere kant van de wereld hebt gezien en daarmee gaat vergelijken, als expat of repat. En anderzijds inderdaad veranderingen in een keer meekrijgt inplaats van geleidelijk. Dat maakt het lastiger.
Ja, we hebben het zó goed he, Elja… Ben zo vaak zo dankbaar dat ik hier geboren ben…
Het is niet vanzelfsprekend hoe het hier allemaal geregeld is. Hoe goed we het hier voor elkaar hebben. Maar helaas wordt het wel zo ervaren. Wat 10 of 20 jaar gelden bijzonder was, is nu gewoon. Sterker nog, het is een ‘verworven’ recht waar jij als individu voor altijd aanspraak op moet kunnen maken.
We zijn verwende kinderen die massaal stampvoeten dat onze lolly afgepakt wordt. Terwijl we er nog een stuk of 5 in onze mond hebben en een zak vol in de kast hebben liggen.
Het ergste vind ik dat het erop lijkt dat mensen die kwetsbaar zijn, zoals dementerende ouderen en jongeren met een psychische stoornis (en hun families), onevenredig zullen lijden onder het beleid wat 1jan15 ingaat. Want al hebben we het over het geheel bezien nog steeds onvoorstelbaar goed, nadenken over wat ‘het goede leven’ inhoudt en wat ‘fatsoen’ betekent, kan niet met een kaasschaaf, maar vraagt om een overkoepelende, samenbindende en geloofwaardige visie, die een alternatief kan bieden voor het huidige, neoliberale denken – wat egoïstisch individualisme enkel versterkt.
Ja…eens…
Maar misschien begint het te komen. Misschien gaan we, als het minder wordt, weer zelf meer doen voor de ander?? Een nieuwe tijd?
Mooie post! Ik geloof goed dat je na een dergelijk lang vertrek pas gaat inzien hoe goed we het hier hebben en wat de verschillen zijn met andere landen. Jammer dat we het zelf niet altijd even goed beseffen, want tegelijkertijd zijn we volgens mij een enorm klaagland, het is nooit goed genoeg.
Ach, over een jaartje ben ik zelf vast ook weer aan het klagen!! 🙂