‘Wat ben je toch verstandig El’, zei mijn moeder tegen me. We zaten aan de telefoon.
Dat soort gesprekken hebben we vaker. Meestal omdat mijn moeder iets gedaan heeft dat, gezien haar gezondheid, niet zo heel verstandig was.
Volgens mijn moeder ben ik wél verstandig. Altijd al. Van kleinsafaan. Als je het haar vraagt, kan ze je zo een hele reeks voorbeelden geven van situaties waarin ik voor mijn leeftijd ongewoon verstandige dingen zei en hele verstandige, maar voor een jong iemand ongebruikelijke beslissingen nam.
Ik kan er ook niets aan doen. Het is kennelijk de aard van het beestje.
Je zou je er bijna voor gaan schamen. Verstandig zijn is niet cool. We willen natuurlijk allemaal liever avontuurlijk zijn. Dat is veel stoerder. Maar het gekke aan verstandig zijn is dat het dan misschien niet avontuurlijk is, maar dat het toch wel moed vergt. Terwijl het ironische aan ‘avontuurlijk’ is dat het soms gelijkstaat aan moedig, maar heel vaak ook gewoon een kwestie is van niet nadenken. En is iets moedig als je niet weet dat je een risico neemt?
Je ziet, ik denk hier af en toe over na. Want ik weet niet of het nou wel zo leuk is om verstandig te zijn.
Je bent wie je bent
Toen mijn moeder gisteren aan de telefoon weer eens zei dat ik gewoon een stuk verstandiger ben, moest ik denken aan iemand die ik leerde kennen toen ik in het buitenland woonde. Zij vond mij ook verstandig. Maar daardoor vooral ook saai, ontdekte ik op een dag.
We stonden op zo’n typisch expatfeest. Zij, haar man en ik. Ik weet nog precies waar we stonden, want we waren uitgenodigd op een kerstborrel bij gezamenlijke vrienden thuis. Hun huis had zó uit Hollywood kunnen komen, zo waanzinnig was het. Ik vermoed dat er in heel Nederland – mogelijk in heel Europa – niet zo’n huis te vinden is. Onbeschrijfelijk. We voelden ons een beetje alsof we bij de Koning waren uitgenodigd. We waren er een beetje beduusd van, allemaal. Dat gevoel dat je even een kijkje krijgt in een leven dat je zelf nooit zult leven…dat.
Anyway, we hadden het over wonen in het buitenland. Over avontuurlijk zijn. Zij en haar man (allebei behoorlijk aangeschoten) begonnen te lachen. Heel hard. ‘Avontuurlijk? Jij bent de meest risico-averse persoon die we kennen!’, zeiden ze, terwijl ze elkaar proestend aankeken.
Het was net alsof ik in mijn gezicht werd geslagen. Het was echt een klap. Ik denk dat het gedeeltelijk de wijn was, want meestal waren ze niet zo uitgesproken. Maar opeens was me duidelijk hoe ze over me dachten. ‘Risico-avers’, dat was voor hen kennelijk een van de ergste dingen die je kon zijn.
Ik weet niet meer of ik me uit de voeten maakte daarna. Alleen nog dat ik me enorm gekwetst voelde. Het is echt een van de dieptepunten van mijn expatbestaan.
[grappig genoeg hangen bijna alle andere dieptepunten ook samen met expatfeestjes. er is een reden dat we op gegeven moment weer richting Nederland zijn gekomen]
Risico-avers? Of gecalculeerde risiconemer?
Het was pas later, toen ik het aan F. vertelde, dat ik er anders naar ging kijken. Want als ik risico-avers was, waren zij het tegenovergestelde. Avontuurlijk is een understatement.
Ze hadden voordat ik ze ontmoette een jaar of 7 in een land gewoond waarvan geen haar op mijn hoofd er over peinsde er met mijn gezin ooit een stap te zetten. Een land waar nauwelijks nog expats woonden, omdat het regime op instorten stond (en waar uiteindelijk ook een bloedige revolutie uitbrak, zodat ze halsoverkop moesten vluchten). Waar de kakkerlakken in het ziekenhuis waar hun kinderen geboren werden over de vloer liepen. Waar vrouwen geen auto mogen rijden. En waar vrouwen die over straat gaan op een volgens de cultuur ongepaste wijze met stenen bekogeld worden, zoals mijn kennis zelf ondervond.
Ik weet, het klinkt oordelend. Is het ook. Ik bedoel niet dat het niet vast een prachtig land is of dat het niet een cultuur is die ik respecteer. Doe ik wel. Ik heb van mijn jaren in het buitenland gewoond dat cultuur nu eenmaal cultuur is en dat je die maar heel langzaam kunt veranderen. Maar dat wil niet zeggen dat ik het als een kans zou zien als ik er mocht gaan wonen.
Het was gewoon een heel risicovolle uitzending. Je verdient als expat in zo’n land heel veel geld. En de expat (meestal de man) heeft er een geweldig uitdagende baan. Maar je hoeft er niet naar toe, natuurlijk, met je jonge gezin. Je kunt ook op andere manieren je geld verdienen.
De kennissen hadden dus gelijk. Ik zou daar nooit of te nimmer zijn gaan wonen. Ik snapte niet waarom je zo avontuurlijk zou willen zijn. Ik begreep gewoon niet dat ze dat elkaar, zichzelf en hun kinderen hadden aangedaan. En misschien had ik dat wat te duidelijk laten doorschemeren (toch dat oordelen weer he…niet handig).
Ik vond als expat in veilige landen wonen avontuurlijk genoeg (en heel leuk!). Maar zelfs onze uitzendingen naar rationeel gezien veilige landen pakte ik verstandig aan. Goed voorbereid, goed nagedacht over de wijken en huizen waar we woonden, actief bezig met het vorm geven van ons leven en het maken van nieuwe vrienden, etc. etc. Ik had inderdaad altijd de risico’s zoveel mogelijk beperkt, voor zover ik daar controle over had.
Overal schuilt het avontuur
Misschien ben ik wel een beetje risico-avers. Maar misschien ben ik ook op een andere manier avontuurlijk. Het avontuur schuilt voor mij gewoon niet alleen in het leven in de revolutie. Maar ook in het intellectuele avontuur. Het schrijven van een boek. In het ontdekken van de kleine dingen. In het ondernemen. In het zijn van een gezin.
Op mijn manier ga ik toch het avontuur aan. Maar het is waar: ik begrijp meestal goed waar ik aan begin. En ik probeer de omstandigheden te creëeren om er een succes van te maken. Of het nou is in het buitenland, of als ondernemer, of met mijn gezin. En ik ben me er altijd van bewust dat de dingen ook anders kunnen lopen en dat ik dan mijn plannen moet veranderen.
Gecalculeerde risico’s, eigenlijk.
Mijn moeder heeft gelijk.
Meestal ben ik vrij verstandig.
PS Ik dacht opeens: ik heb vast geblogd over die ervaring op die borrel. Misschien niet op de dag zelf maar iets later. En inderdaad, een paar maanden later.
PS PS Nu ik dit gepubliceerd heb, voel ik me opeens heel fout. Want het is natuurlijk maar goed dat er mensen zijn die bereid zijn expat te worden in spannende of onveilige landen. Zonder hen worden er minder hulpgoederen uitgedeeld, is er niemand die op internationaal niveau dingen kan coördineren, worden er geen pijpleidingen voor water gelegd en hebben wij straks geen benzine meer voor de auto. Maar dat de meeste mensen dat soort avontuur nooit zullen kiezen, is ook wel weer begrijpelijk.
- Ik schrijf nog steeds - 1 december 2023
- Verliefd op je AI - 24 oktober 2023
- Blog je nog? - 2 oktober 2023
En misschien weet je ook gewoon goed wie je bent en wat je prettig vindt en leef je daar naar : )
Al dat gedoe om ‘grenzen te verleggen’ en uit ‘comfort zones’ te komen vind ik soms dodelijk vermoeiend.
Pfff. Ik ook!! Maar toch. Soms denk ik ook weer dat het goed is om andere dingen te gaan doen en niet te vastgeroest te raken.