Impliciet. Mooie term, is het. En belangrijker dan je denkt. Vooral als het gaat om samenwerken met anderen.
Impliciete kennis
Het is grappig hoeveel impliciete kennis je hebt. Met impliciet bedoel ik: de regels die je toepast zonder dat je je ervan bewust bent. De regels waarop je keuzes baseert. En keuzes maak je de hele dag. Klein, grote, middelgrote, minieme. En bij iedere keuze maak je afwegingen. En vaak gebruik je daarbij regels die alleen jij kent.
Dat is op zich prima natuurlijk – dat schijnt juist een slimme manier te zijn van de hersenen om energie te besparen. Er ontstaan naar het schijnt zelfs ‘paden’ in je hersenen, fysieke verbindingen, die ervoor zorgen dat je op een gegeven moment bepaalde keuzes razendsnel maakt volgens datzelfde pad. Go figure.
Maar het wordt lastiger als het je werk betreft. Want dan moet je aan collega’s en klanten gaan uitleggen waar je je eigenlijk op baseert.
Vermijd de vlaggen
Ik was even op de school van mijn zoontje vandaag, hier op de Internationale school in Istanboel. Ik stond naar de poster te kijken waarop de International Day wordt aangekondigd. 24 november, International Day, tijd – en dan een rij vlaggen.
Ik zag natuurlijk meteen dat de Nederlandse vlag er niet bij stond! Vriendin I. die hard gewerkt heeft om ons Vaderland te vertegenwoordigen leest dit blog vaak, dus waarschijnlijk denkt ze nu: he??!! Maar goed. Nederland stond er niet bij, dus ik zei tegen het hoofd van de Administratie die om de hoek zat dat ‘we’ er niet bij stonden.
Ja, zei ze, daarom gebruik ik nooit vlaggen.
Want, legde ze uit terwijl ze me de helft van haar gepelde mandarijntje overhandigde (Turken zijn zo gastvrij! Waanzinnig. Als ze aan het eten zijn, geven ze je de helft, zonder er bij na te denken of het te vragen!! Ook impliciete regel, gastvrij zijn, delen!), het is gewoon niet handig. Ze zei het niet met zoveel woorden maar ik vulde het voor haar in: er is altijd iemand die er niet bij staat (en er zijn altijd groepen mensen die zich buitengesloten voelen). En, zei ze, er komen vaak nadat de poster gemaakt is nog nieuwe landen bij. Dus zo’n overzicht van vlaggen is nooit compleet.
Maar dat kon de ouderraad natuurlijk niet weten. Zij werkt al 13 jaar op een Internationale school, en weet dat. Het is eigenlijk impliciete kennis.
Leg het maar eens uit
Ik merk dat het voor mezelf ook zo is, dat veel dingen impliciet zijn. In mijn werk dwingt de continue groei aan collega’s me om uit te leggen waarom ik iets doe, hoe ik iets beslis. Vaak gaat dat over processen. Of over toonzetting (een van de redenen dat ik dit praktische stuk op Frankwatching over het bepalen van je tone of voice als bedrijf zo mooi vind).
Samenwerken met mensen dwingt je om expliciet te maken wat je uit ervaring weet, de regels waar je blind op vaart.
Het lastige is natuurlijk dat je je er niet altijd bewust van bent, welke regels je hanteert. En dat je dus moet overleggen om er achter te komen wat voor regels de ander toepast.
Interessant gegeven, vind ik het, waar ik zelf mee bezig ben omdat ik mezelf er op betrap. Dat ik tegen collega’s zeg dat ik iets altijd zus of zo doe, maar opeens moet uitleggen waarom! Het helpt mij nog meer dan hen om dat te doen, om op te schrijven of te vertellen welke afwegingen ik maak en waarom.
Impliciete boterkoek maken
Ik merk het ook bij iets anders: ik word sinds ik in het buitenland woon vaak gevraagd om boterkoek te maken. En steevast willen mensen dan het recept. En dat is heel makkelijk. En er komt ook niet veel bij kijken, dus het lijkt allemaal heel eenvoudig. Ik heb ook echt in 10 minuten het deeg klaar, en in een half uur zo’n boterkoek op tafel.
Maar steeds meer realiseer ik me dat het niet zo eenvoudig is als het lijkt. En dat het moeilijk is om uit te leggen hoe je een goede boterkoek maakt. Het is namelijk een speciaal deeg (heet dat kruimeldeeg?). De truc is om de boter niet te warm te laten worden. Dat doe je door de koude boter door de bloem te snijden, en vervolgens tussen je handen te wrijven om het allemaal te mengen. En dan pas tot een bal te maken die hup de koelkast in gaat. Als je het zo min mogelijk kneed, en op een speciale manier de boter door de bloem mengt zonder het veel aan te raken, dan wordt het het allerbeste.
Impliciete kennis uitleggen, hoe doe je dat?
Maar leg dat maar eens uit (in het Engels), in een recept. Ik had niet eens door dat de wijze waarop ik het deed, zo belangrijk was. Maar met 9 boterkoeken in de afgelopen twee weken realiseerde ik me dat ik wel degelijk iets speciaals doe om dat resultaat te bereiken. En pas bij boterkoek 5 ging het dagen dat ik dát dus uit moest leggen, én de reden dat het belangrijk is!
Tsja. Het was gewoon een totaal onbewust proces, impliciete regels in mijn hoofd, automatische handelingen. Waarbij ik nooit meer het verband legde met de reden. Grappig, he?
Het is een mooi iets, samenwerken en kennis overdragen. Zolang je maar expliciet maakt wat eerst impliciet was!
- 50 worden: het alternatief is minder - 11 augustus 2024
- Vakantie - 1 augustus 2024
- Achieve more - 25 mei 2024
wist jij dat jij ‘zomaar’ even een geweldig blog schrijft.
Een blog dat heerlijk alledaags pruttelt en intussen heel mooie informatie geeft.
Hoe doe je dat toch 😉
Nou, ik wist het niet, maar ik krijg hele gave reacties. Dus ik neem het gewoon voor waar aan, haha! Ik heb dat soms (jij ook volgens mij?) dat alles op zijn plek valt…heerlijk is dat.
Geweldig blog, Elja!
Gaaf om te horen!!