Carrière-advies. We hebben het allemaal nodig. En je gelooft het niet, maar het was gisteren 20 jaar geleden dat ik begon aan mijn eerste echte baan. Dat realiseerde ik me pas zojuist, omdat een van mijn beste vriendinnen – die een maand en 5 dagen eerder dan ik begon bij hetzelfde bedrijf – een nieuwe functie heeft bij onze eerste werkgever. Dus ik dacht: wat zou ik mezelf voor carrière-advies geven, wetende wat ik nu weet?
Het toeval wil dat ik mezelf gisteren betrapte op het geven van carrière-advies. Ik was in gesprek met een paar mensen die net begonnen waren aan hun eerste baan. Want waar je ook terecht komt: je komt altijd dingen tegen die je niet kent, situaties waarvan je niet weet wat je er mee aan moet, mensen die je leuk vindt en mensen die je niet begijpt, etc. etc.
Toen ik vandaag door J. herinnerd werd aan het feit dat we 20 jaar begonnen met werken, dacht ik: wat zou ik mezelf vertellen als het 20 jaar geleden was? En ik wist wat ik nu weet?
Zo moeilijk was het niet, eigenlijk. Ik zou mezelf de volgende 5 dingen vertellen. En dan zou ik er vervolgens natuurlijk lekker niet naar luisteren want ik zou mezelf als een oude zeur beschouwen. Tsja. Onbezonnen, eigenwijs jong ding met de wereld aan haar voeten, he. 😀
1 Focus brengt je verder
Na al die jaren kan ik je garanderen: de meest gefocuste mensen komen het snelst verder (omhoog).
Toen ik begon met werken was ik onderdeel van een groep ‘high potentials’. Wij waren het toekomstige management van het bedrijf. En zo werden we ook behandeld. We kregen geweldige banen met echte verantwoordelijkheid (ook al hadden we nul ervaring). We mochten bij een club voor jonge potentials die gesponsord werd door het bedrijf. We mochten zelfs gesponsord op reis naar de VS. Managers door het hele bedrijf stonden open voor onze ideeën.
Het duurde niet lang, een jaar of 2-5 denk ik, of de eerste hipo’s (zoals we ook wel werden genoemd) uit mijn lichting behoorden tot de top 250 managers. En anderen volgenden in de 5 jaar daarna. En sommigen volgden, eh, nooit.
De mensen die het snelst carrière maakten, waren de mannen en vrouwen die het meest gefocust waren. Ze werkten het hardst – waren het langst op kantoor iedere dag, net als de managers – en ze waren altijd betrokken bij nieuwe en indrukwekkende projecten. Het hielp ook als ze een specialisatie hadden (finance bijvoorbeeld). Maar ook generalisten lukte het om zich snel omhoog te werken.
Wat ze denk ik gemeenschappelijk hadden was focus: ze wilden stappen maken. Ze wisten wat ze wilden en ze werkten er hard voor. Ze waren over het algemeen ook heel goed in zichtbaar zijn. Door te zorgen dat ze gave nieuwe projecten mochten doen (innovaties, overnames, nieuwe afdelingen, etc.) maar ook door zich te laten horen bij het management.
Je begrijpt, zo was ik niet. Ik was een beetje aan het spelen, eerlijk gezegd. Ik vond alles nieuw, gaaf en leuk. En ik ging niet omhoog maar opzij. Toen de producten waar ik productmanager van was werden opgeheven (waar ik zelf mede de aanstichter van was) ging ik iets anders doen, op hetzelfde niveau. En toen dat niets werd, ook weer.
Horizontaal de organisatie door. Niet bevorderlijk voor het bereiken van een hoger niveau. Wel leuk en leerzaam!
2 Ga voor ervaring
Daarom is mijn tweede tip aan mezelf eigenlijk het tegenovergestelde van tip 1: f*ck de carrièrestappen en ga voor de lol.
Ik ben nooit zo van die tip 1 geweest, geef ik toe. Er valt ook echt iets te zeggen voor horizontaal en ongefocust groeien. Dat is helemaal niet zo’n gekke tactiek, vooral als je niet de intrinsieke behoefte hebt om manager te worden. Want wat vooral belangrijk is, is dat je ervaring op doet.
Dat ik dat weet, komt door mijn eerste manager. Henk, heette hij. Als je dit blog regelmatig leest, kom je regelmatig verhalen tegen over hem. Zoek maar eens.
Ik gun iedereen een manager als Henk, of het nou je eerste, tweede of 15e baan is. Maar helaas zijn er van hem niet veel. En nog erger is dat hij er niet meer is.
Wat hij achterliet zijn een heleboel goede lessen. En een belangrijk inzicht:
Hoe eerder je dingen leert, hoe groter het effect van die dingen is.
Dat zit zo: als je aan je eerste baan begint, moet je ontzettend veel leren. Niet zo zeer over je vak (dat ook natuurlijk) maar vooral over Werk. Samenwerken, projecten managen, omgaan met lastige managers en vervelende collega’s, hoe je je laat horen tijdens een vergadering, hoe je effectieve presentaties maakt, welke positie je eigenlijk wilt hebben binnen een organisatie, wat je wel en niet leuk vindt, waar je goed in bent. En hoe je dingen voor elkaar krijgt.
Allemaal dingen die je moet leren.
Henk leerde mij van alles. Hele nuttige lessen. Dingen als de telefoon pakken in plaats van mailen (‘Bellen, Elja, bellen!’) en hoe je een leider kunt zijn zonder de baas te spelen (‘Hónden hebben een baas!’). Maar ik leerde van hem ook dat je grenzen moet kunnen stellen en hard moet kunnen optreden als die overschreden worden.
Ik leerde zeker 100 dingen van Henk. En op zijn begrafenis zei iemand tegen me: ‘Wat heb jij een geluk gehad dat je Henk als eerste baas had. Want alles wat je van hem geleerd hebt, heeft daarmee exponentionele waarde gekregen!’. En daar had die man gelijk in. Omdat ik zijn lessen vroeg in mijn loopbaan leerde, kon ik ze keer op keer toepassen en uitbouwen. Exponentionele waarde.
Dus mijn advies is: grijp je kansen om ervaring op te doen en van mensen te leren. Als je net begint heb je meestal nog weinig financiële lasten en kun je zelfs nog van woonplaats veranderen als je wilt. Ik zou zeggen: doe het gewoon. Pak je kansen. Doe lekker veel ervaring op, probeer verschillende dingen, accepteer banen waarbij je kunt werken voor leuke mensen. Want al die ervaring krijgt exponentieel meer waarde, verderop in je leven.
Je leeft in het nu. En het nu is gaaf. De wereld ligt aan je voeten Daae!
Maar het kan geen kwaad om NU te investeren in LATER. Gewoon door ervaring op te doen met dingen die je misschien niet meer gaat proberen als je een hypotheek en/of kinderen hebt. Ga er gewoon voor. Hop!
3 Vroeger of later is het stom
Tsja. Wat kan ik zeggen.
Het wordt altijd een keer niet leuk, werk. Pfff. Vroeger of later is werk gewoon een keer heel, ontzettend, enorm STOM.
Vroeger of later kom je mensen tegen die gewoon heel stom zijn. Of je vindt jezelf heel stom. Of je komt in een hele stomme werksituatie waar je niets aan kunt doen. Of je hebt een heel stomme manager en je raakt supergefrustreerd. Of je maakt een heel stomme fout. Of je kiest per ongeluk voor een hele stomme baan. Of er gaat op een ander vlak in je leven iets mis en dat is stom en dat heeft invloed op je werk. Bahhhhhhhh STOMMMM.
Maar het is waar wat ze zeggen: de tijd heelt alle wonden. En echt: je leert er van, van stom werk en stomme periodes op je werk en stomme managers en stomme collega’s en stomme klanten en stomme fouten. Dat is mooi, want dan kun je die mensen, situaties, banen, projecten en managers de 20 jaar daarna vermijden.
Het enige dat trouwens echt totaal zinloos is uit dat rijtje is om jezelf stom te vinden. Je bent niet stom. Je bent dingen aan het leren. En dat is helemaal niet zo makkelijk. Dus vergeef jezelf OK?
OK.
4 Koester je collega’s
Toen ik een paar jaar aan het werk was, kwam LinkedIn opeens om de hoek zeilen. In 2003 werd LinkedIn gelanceerd en in 2004 maakte ik er een account aan (omdat al die techies om mij heen er ook een hadden. wist ik veel)
Waarom is dat belangrijk? Omdat ik al die jaren collega’s en relaties heb uitgenodigd om op LinkedIn te connecten. En mijn LinkedIn dus een grote werk-database is geworden. Een werkdatabase waar ik vandaag de dag ongelofelijk veel aan heb.
Het gaat niet om LinkedIn als social media netwerk (hoewel ik daar van alles over te zeggen heb, dat begrijp je! Al was het maar op dit blog). Het gaat om hetgeen waarvan LinkedIn een digitale kopie is: je netwerk.
Als je net begint met werken, zit je zakelijke netwerk vol met andere mensen die net zijn gaan werken. Maar twintig jaar later zijn al die mensen net als jij 20 jaar verder.
Gedeeltelijk zijn ze waarschijnlijk totaal andere paden ingeslagen zodat je netwerk een geweldig diverse mix van professionals is geworden. En gedeeltelijk hebben ze zich alsmaar verder opgewerkt tot ze CEO, legal counsel, partner of Hoofd HR zijn geworden. Je netwerk van toen zit opeens vol met managers, coaches, specialisten en ondernemers. En samen vormen jullie een superwaardevol netwerk vol kennis en ervaring.
Als ik terugkijk op de stappen die ik gezet heb in mijn werk, waren er vaak mensen die me aan de zijlijn toejuichten. Die in me geloofden. Die me wezen op een nieuwe kans. Te beginnen met Sam, die tijdens mijn stage tegen me zei: ‘Je zou je aan moeten melden voor een business course. Echt iets voor jou.’ Hij veranderde mijn leven.
Of Bert, die me HTML leerde zodat ik de intranetpagina van mijn afdeling kon bijhouden. En natuurlijk Henk, die me zoveel vertrouwen en zetjes gaf. Of Kitty, die altijd een lach op haar gezicht had als ze met me sprak alsof ze genoot van mijn jonge, ongeremde en weinig tactische enthousiasme. En me ondertussen leerde wat board room consultancy was. Of Frank, die gewoon op zijn gevoel af ging en de telefoon pakte om te kijken of we samen konden werken. Of Kim, de eerste die mij de kans gaf als trainer.
Mensen zijn uiteindelijk het leukste aan werk. Mensen zijn je hele carrière het belangrijkste. Dus koester ze. Wees aardig en behulpzaam, geef mensen credit waar ze die verdienen, kom voor anderen op en wees een fijne collega.
Realiseer je dat je de mensen die je nu ontmoet misschien nog veel vaker zal tegenkomen in je werkzame leven. Dat je elkaar later misschien een keer kunt helpen. En dat leuke mensen echt de moeite waard zijn om in te investeren. Blijf die leuke oud-collega’s en klanten en concullega’s dus uitnodigen voor koffie en lunch. Samen gaan jullie later leuke dingen doen (en de wereld regeren!).
Het bouwen aan je zakelijke netwerk begint *nu*!
5 Opgeven is een optie
‘Het gras is altijd groener bij de buren’.
‘Alle begin is moeilijk.’
‘Het kan niet altijd leuk zijn.’
Al die dooddoeners zijn waar. Maar je hart is ook waar. Dus houd het in de gaten!
Je zult zien dat er een tijd komt dat je alsmaar doorduwt. Dat je ‘sochtends al gespannen in de auto zit bij het idee van kantoor. Of dat je maar doorploetert in een functie waar je maar niet vooruit lijkt te komen maar die op papier zo geweldig leek. Of dat je jezelf betrapt op de gedachte dat die collega, manager of directeur uiteindelijk toch wel eens zal vertrekken. Of dat je stiekem beseft dat je niet geschikt bent voor het vak/het ondernemerschap/deze functie. Of dat je maar tegen jezelf blijft zeggen dat je dit toch altijd gewild had en dat je dus maar door moet zetten.
Niets mis met doorzetten, natuurlijk, maar er is een grens. Het is heel gevaarlijk om alsmaar door te ploeteren en niet even stil te staan bij wat je voelt. Soms moet je even rechtop gaan staan, je uitstrekken, diep ademhalen en toegeven: zo gaat het eigenlijk niet…dit vind ik totaal niet leuk.
Het maakt niet uit wat anderen vinden. Het maakt niet uit of je vrienden, je collega’s, je studiegenoten of je ouders misschien zullen vinden dat je gek bent geworden om zoiets moois weg te gooien. Of dat zij wel allemaal een leaseauto en een managementfunctie hebben gekregen en jij dat nooit zult hebben. Echt niet!
Ik nam uiteindelijk ontslag bij mijn eerste werkgever. Ik was overspannen geworden (zie punt 3. En punt 5) en daarna weggereorganiseerd en op een stomme plek gezet. Ik had er genoeg van en wist niet wat ik moest doen. Tot iemand zei tegen mij: ‘ Er komt altijd brood op de plank.’ Ze bedoelde: als je echt geld moet verdienen en je bent bereid om alles aan te pakken en de broekriem aan te trekken, komt het vast wel goed.
Uiteindelijk schreef ik me gewoon in bij een uitzendbureau en ging (voor belachelijk veel geld!) aan de slag bij een Ministerie, als projectsecretaris.
Kortom: jij moet doen waar je gelukkig van wordt. Werk mag heus wel leuk zijn en energie geven, sterker nog, dat zou eigenlijk wel moeten. Je doet het 40 uur per week, je hele freaking werkende leven lang. Dan kun je maar beter zoeken naar iets waarbij je je happy voelt.
Begrepen, Elja? Knoop dat carrière-advies maar even in je oren! Kun je jezelf veel leed besparen.
20 Jaar ouder en ietsje wijzer
Toen ik startte met mijn eerste baan, in 1999, bestonden er nog geen sociale media. Zelfs WordPress was nog niet opgericht. Er was geen iPhone (ik had wel een hele toffe Nokia! Zo cool vond ik die), geen mobiel internet en websites waren nog statisch. En ik wist niet wat marketing was.
Ik had dus ook niet kunnen vermoeden dat ik vandaag de dag mijn geld zou verdienen met 1) trainingen en 2) sociale media/online marketing. Of dat ik drie boeken zou schrijven. Of dat ik zelfstandig ondernemer zou worden.
Of dat ik dit allemaal de wereld in zou slingeren via mijn eigen blog (dat is misschien nog wel het raarste!).
Ik heb nergens spijt van, wat mijn carrière betreft. Ik had zeker meer kunnen verdienen en meer aanzien kunnen hebben als ik meer focus had gehad en harder had gewerkt.
Maar het enige dat ik misschien nog anders zou doen, is iets harder mijn best doen om de belangrijke, leuke, inspirerende mensen met wie ik heb gewerkt regelmatiger te zien.
20 jaar wijzer. Dank aan alle mensen met wie ik ooit gewerkt heb. Jullie vormen een geweldig netwerk van leuke, inspirerende mensen. Jullie maken het maken het leven leuker.
Op naar de volgende 20. Ehm… 30? 40? 🙂
PS De foto is genomen op mijn afstuderen, 20 jaar geleden. Niets veranderd. Right?!
- 50 worden: het alternatief is minder - 11 augustus 2024
- Vakantie - 1 augustus 2024
- Achieve more - 25 mei 2024
Rosalinde zegt
Wat een fijne adviezen, Elja! Vooral advies 2 en 5. Mooi om te lezen wat je door de jaren heen hebt geleerd. En Henk klinkt als een heel bijzonder mens en een hele fijne eerste manager.
Elja Daae zegt
Dankjewel! Ja, klopt, Henk was geweldig. En 20 jaar vlogen voorbij!
Armida zegt
Beste Elja,
‘Meer verdienen’, ‘meer aanzien’…..maar past het ook bij jou, er is meer in leven en bewust keuzes maken die bij jouw persoonlijkheid passen, zijn het meest waardevol. You did a great job….go on en….veel succes maar ook vooral plezier!
Elja Daae zegt
Dankjewel! Jij nog carrière-adviezen, als je zo terugkijkt?
ALeid zegt
De beste tip die ik mezelf zou geven hoorde ik laatst van Jelina: Ik hou van koken, maar niet van afwassen. Maar als ik wil koken, zal ik ook moeten afwassen. Geen enkel werk is alleen maar leuk en dat moet je ook niet verwachten…. 🙂
trouwens, 20 jaar — belachelijk, voelt als afgelopen week
Elja Daae zegt
jaja 20 jaar Aleida … remember those days??? Echt gek dat de tijd zo snel gaat. Dat is ook iets dat je niet weet als je 20 (+) bent! En eens met dat afwassen. Er zijn altijd mindere dingen, dat hoort erbij.
Ximaar zegt
Mooi verhaal en deels herkenbaar.
Mijn ‘carriere’ ging via de wegstreepmethode. Wist tot het eind toe (geniet ruim 15 jaar van m’n gespaarde geld) niet wat ik wilde worden. Ik had al snel bedacht dat ik niet wilde leven om te werken. Mijn vader had dat gedaan. Ik wilde geen volle kantoorbaan, maar elke dag langs de weg leek me ook niets. Verder kwam ik erachter dat ik beter functioneerde als leidinggevenden me met rust lieten. (en dat deden ze) Moest er ook niet aan denken om zelf leiding te geven. Door kansen te pakken is dat allemaal redelijk gelukt. Misschien had ik dingen anders of beter kunnen doen, maar dat had naast voordelen zeker ook nadelen opgeleverd. Er zijn maar weinig kennissen met wie ik zou willen ruilen als het om werk gaat.
Elja Daae zegt
LIjkt me heerlijk gevoel: geen spijt, blij met je keuzes!
Ximaar zegt
‘Blij’ is een beetje over de top, eerder behoorlijk tevreden. 😉
Elja Daae zegt
Check. 🙂
Erno zegt
Niets veranderd.
Punt 2, 4 en 5 zo herkenbaar.
Elja Daae zegt
Hahaha, thanks Erno. Het lijkt er op dat we allemaal dezelfde lessen trekken (in grote lijnen)!