Het is zo’n voorrecht om in een andere cultuur te leven. Alsof je een doorkijkje krijgt in andermans leven.
Vandaag lunch met vriendinnen (Nederlands en Canadees). Over cultuurverschillen en hoe het moet zijn voor Turken of Afrikanen om in landen als Nederland of Canada terecht te komen. Niet alleen de temperatuur is zo anders, ook de gastvrijheid is zo verschillend. Terwijl gastvrijheid in heel veel andere culturen zo’n belangrijk element is.
Ik heb toen ik in Hongarije veel verhalen gehoord over de botsing tussen het Nederlandse begrip van gastvrijheid, en het Hongaarse. Als je 2 mensen op de koffie met taart krijgt, haal je niet 10 gebakjes, toch? 4 personen te eten, dus 4 karbo’s of biefstukken. Simpel.
In Hongarije is dat niet genoeg. En als gast wordt je ook geacht te blijven eten, als de gastvrouw aandringt, dat ook. Beleefd is daar om nog eerst een paar keer nee te zeggen, en dan toch nog een beetje te nemen (of een boel).
En in Turkije wordt ook alles uit de kast gehaald, staat altijd een bord klaar voor een gast, en wordt er alles aan gedaan om het gasten naar de zin te maken.
Cultuur zit in kleine dingen
In de enorme, luxe shopping mall waar we gingen lunchen was een prachtige uitstalling gemaakt met een galerij en kunst, tapijten, een speelplek voor kinderen, gesponsord door de Verenigde Arabische Emiraten. Alles superdeluxe, alles in het Arabisch. Gewoon, voor bezoekers van de mall. Denk ik (weet niet…context ontbreekt…).
Ze deelden snoep uit: dadels gevuld met een halve walnoot, verpakt in individuele verpakkingen als koekjes of snoepjes bij ons. Een van mijn vriendinnen heeft lang in Libie gewoond, en haar dochtertje is er gek op. Het is een heel bekend snoepje, daar.
Grappig, toch? Who knew? Kleine dingen die onbelangrijk lijken, kunnen zo belangrijk zijn voor mensen uit een cultuur. En hen, als ze weg zijn uit die cultuur, zo aan hun thuis doen denken. Zoals een dadel met een walnoot er in.
Taal is opletten geblazen!
Die dadel heeft context voor M., maar nu ook voor mij. Het is een doorkijkje geworden naar een andere cultuur.
Er schoot me al pratende daarover iets anders te binnen, over context: woorden.
Je ziet tegenwoordig veel mensen in Nederland (vooral in social media) de term WTF gebruiken. Denkende dat ze weten wat die Amerikaanse term betekent.
De grap is, als ze dat wisten, zouden ze hem niet gebruiken. Het is namelijk niet iets dat je een ‘normale’ volwassene in de VS zult horen zeggen. Ja, wel popsterren. Of mensen uit subculturen. Maar een ‘F-bomb’ is echt niet iets dat je bijvoorbeeld op de werkvloer zult horen. Sterker nog, dat zou je nog wel eens op repercussies kunnen komen te staan.
Wij gebruiken die term (F, en WTF) in Nederland net als we ‘shit’ gebruiken (doe ik zelf helaas veel te veel, ‘shit’ zeggen). Maar ook dat is niet een woord dat je mijn Amerikaanse vrienden zult horen zeggen. Echt niet. Omdat de cultuur minder direct is, denk ik, dan in Nederland, en conservatiever. Maar ook gewoon beleefder. Doe je niet, scheldwoorden bezigen als stopwoordje of gewoon om je uit te drukken.
Kun je nagaan wat een indruk je achterlaat als Nederlander als je zo’n term gebruikt waar Amerikanen bij zijn (laat staan Engelsen…?!). Zonder dat je doorhebt hoe of wat. Omdat je de context niet kent. Omdat je van buitenaf iets waarneemt, zonder doorkijkje. Omdat je televisieseries en beroemdheden en opvallende twitteraars een term ziet gebruiken en daar conclusies aan verbindt. Maar wat je NIET weet, is eigenlijk veel belangrijker! *
Knipperlichten
Ik moet de laatste tijd wat cultuur en doorkijkjes betreft ook vaak denken aan de Vailliantlaan. Dat is een lange straat in Den Haag waar ik vroeger vaak reed. Ik had altijd een weddenschap met mezelf: wedden dat er ergens op de Vaillantlaan een auto stil staat op de weg met zijn knipperlichten uit zodat je naar de andere baan moet uitwijken? Je kon er zeker van zijn dat je die weddenschap won (even los van het feit dat weddenschappen met jezelf sowieso opvallend vaak gunstig uitpakken voor jezelf).
Ik lette daarop omdat ik geen geweldige autorijdster ben en ik altijd zat te stressen over plotseling van baan veranderen (risk averse, zou mijn vriendin M zeggen).
De Vaillantlaan ligt in een buurt waar veel Turken wonen. En nu ik in Turkije woon, valt alles op zijn plaats. Is hier heel normaal! Iedereen zet zijn auto even stil, gaat straatje keren op een heel druk stuk, rijdt achteruit een stukje terug over de rijstrook, gaat een straat in waar een groot rond rood bord met een witte balk voor staat, steekt de snelweg over, etc. etc. Men gunt elkaar de ruimte om het anders te doen, iedereen begrijpt dat je soms even moet keren of moet stilstaan op een onhandige plek. Kan gebeuren. Ga je gang.
Ja, er gebeuren heel veel ongelukken hier, maar er gebeuren met name heel veel ongelukken NIET*. Omdat iedereen voorbereid is op dit soort dingen. En omdat iedereen op de medeweggebruikers let. Mensen rijden gewoon heel anders.
Wist ik veel. Vanuit mijn Nederlandse cultuur vond ik het maar irritant, altijd die auto’s midden op de Vaillantlaan, wat bezielt mensen toch, je kunt niet zo maar stil gaan staan, levensgevaarlijk, waarom gaan ze niet even parkeren, …. etc. etc.
Ik vermoed dat de Vaillantlaan, als ik ooit weer in Nederland woon, een van mijn favoriete plekken in Den Haag zal worden. Met een hele andere context!
*Ik zit dit te typen en denk: dat komt me bekend voor. Aha! Ik ben sinds een uur geleden een boek aan het lezen van Nassim Nicolas Taleb, “The Black Swan”. Bekend? Gaat over het feit dat de geschiedenis en daarmee ons leven sterk beïnvloedt wordt door gebeurtenissen die we helemaal niet kunnen voorspellen. Dat we in onze haast om alles te voorspellen en te verklaren (achteraf), niet willen toegeven dat de grootste impact op ons leven komt van de dingen die we onmogelijk kunnen voorspellen! Wat je NIET weet, is belangrijker, dan wat je wel weet?! Ik vond er deze Nederlandse review over (heb hem niet helemaal gelezen – wil eerst boek uithebben!).
- 50 worden: het alternatief is minder - 11 augustus 2024
- Vakantie - 1 augustus 2024
- Achieve more - 25 mei 2024
Ik probeer altijs sjips te zeggen, maar het gaat wel eens fout.
En de duitsers zeggen ook poep lol
Ik probeer mijn meiden altijd uit te leggen wat ze zeggen!
Tering is ook zo’n @#$-woord , mijn moeders vriendinnetje is er aan overleden, en zo prbeer ik ze bewust te maken wat ze zeggen
Ik probeer ‘shoot’ te zeggen…lukt meestal niet.
Zie een duidelijk verband tussen het rijgedrag in de Vaillantlaan en Brussel… Remember? 😉
I remember….vooral hoe jij je zonder blikken of blozen in het verkeer begaf en door Brussel navigeerde…. 🙂
ik was in Amsterdam, en at op een terrasje vlakbij Leidscheplein.
Auto staat stil, niet eens bezig met uitladen, en iedereen is daar heel relaxed onder.
ik haal Fenna uit centrum Nijmegen en zit in de zenuwen omdat ik nergens kan parkeren en dus stil sta op een plek waar dat niet mag, terwijl allemaal auto’s om mij heen moeten.
eigenlijk had ik daar ook heel relaxed kunnen staan. helemaal niet nodig om daar moeilijk over te doen.
we kunnen in Nederland best wat meer “manjana” gebruiken.
Misschien zit het ook maar in je hoofd he? De Vaillantlaan was mijn persoonlijke stress-route. 🙂
Jouw Amerikaanse vrienden misschien niet – of die van mij hebben de memo over hun cultuur even gemist, kan ook natuurlijk. 😉
Tsja Twan, misschien verkeer ik inderdaad in andere Amerikaanse kringen. Te gewoon en burgerlijk. 🙂 Maar ik denk niet dat het termen zijn die je zo maar moet bezigen. Net als wij Nederlanders ons soms niet bewust zijn van hoe bot we overkomen, etc.
Niet zomaar bezigen: mee eens. Wee niet bang, ik zal er ook niet zomaar een gesprek mee beginnen 🙂 Maar als je mensen na verloop van tijd wat beter kent, en over emoties spreekt of emotie in ieder geval mee gaat spreken dan is het mijn ervaring dat er nog wel eens wat voorbijkomt.
Twan, je doet me iets beseffen, waarvoor dank! Ik bedoelde eigenlijk vooral het gebruik van dat soort termen in openbare uitingen. Facebookpagina’s, blog posts, tweets… Ik vind dat niet handig. Als het een bewuste keuze is, prima. Maar als je eigenlijk de context niet kent (en je wel op Engelstaligen richt), dan komt het niet altijd zo over als mensen denken. Thanks voor de toelichting!!