Social media is een vak

Het is best gek als je je realiseert dat je een vak hebt dat je oorspronkelijk niet gekozen hebt. Waar je niet voor hebt gestudeerd. En dat zelfs helemaal niet bestond toen je afstudeerde. Maar het is echt zo: social media is een vak. Mijn vak. En net als bij andere vakgebieden kun je er op zoveel manieren over praten.

Ik realiseerde me gisteren (na het geven van een lezing) dat ik vaak op verschillende niveaus over social praat. Het hangt er helemaal van af met wie ik praat of vóór wie ik praat.

Als ik er zo snel even over nadenk zie ik 5 lagen:

1. Social media als strategisch element in bedrijfsvoering
2. Social media als maatschappelijk fenomeen
3. Social media techniek
4. Social media content
5. Social media in de dagelijkse praktijk

Social media als strategisch element

Social media is zo’n breed begrip. Ten eerste omdat je zoveel verschillende apps hebt met verschillende doelgroepen en ieder een eigen context. Maar ook omdat iedereen er iets anders mee lijkt te willen bereiken – met al dan niet realistische doelstellingen.

Heel vaak is social media maar een klein onderdeel van een grotere bedrijfsstrategie. Een klein puzzelstukje. Maar hoe klein eigenlijk? En hoe klein of groot zou het moeten of kunnen zijn?

Net nog vroeg iemand die ik van Instagram ken waarom bedrijven vaak niemand vrij maken voor hun social media. Hij is zelf een ondernemende Instagrammer met een groeiende niche business. Omdat hij er nog niet van kan leven, werkt hij full time in een winkel met telefoons en apparatuur. Hij zou daar ook graag Instagram aan gaan pakken, maar zijn baas vindt het onzin. Hij begrijpt er niets van: ziet die man dan niet hoeveel kansen er liggen?

Het is een kwestie van perspectief, maar ook van zicht op de mogelijkheden en kansen. Want natuurlijk kun je verkopen via social media. Een platform als Facebook is voor sommige ondernemers al jaren een vaste leverancier van klanten. En Instagram is zich aan het ontwikkelen tot een soort webshopkanaal.

Maar dat wil niet zeggen dat het allemaal zo makkelijk is. En hoe ingewikkelder en duurder je dienst, hoe meer moeite het je zal kosten.

Hetzelfde geldt voor het bereiken van lezers voor je website of blog. Of voor het bouwen van een echte community. Het kan allemaal. Maar het is geen kwestie van 1,2,3.

Social media kan een impactvol onderdeel van je bedrijfsstrategie zijn. Maar dan moet je wel weten wie je wilt bereiken, waarom en wat je aan meetbare resultaten verwacht. Pas dan kun je echt aan de slag. En gaan onderzoeken wat de mogelijkheden zijn.

Social media als fenomeen

Ik zat gisteren te luisteren naar een podcast waarin een New York Times journalist werd geinterviewd over zijn boek, dat over Uber gaat. De discussie ging ook voor een stuk over de vraag waarom technologiejournalisten tegenwoordig alleen nog negatief kunnen schrijven over social media. En waarom ze dan vroeger alleen maar positief waren (ik weet niet op welk moment dat precies kwam … sorry! Ergens over de helft!).

Sociale media zijn niet meer weg te denken uit onze cultuur. Maar niet iedereen doet er aan mee. En niet iedereen ervaart het het zelfde of begrijpt voldoende hoe het werkt. Tweets sluipen de kranten in en artikelen over privacy puilen onze mailboxen uit. Het is makkelijk om eenzijdig naar social media als fenomeen te gaan kijken.

Als ik in discussies terecht kom over social media met familieleden die niet echt op social zitten, of als ik gebeld word door journalisten, gaat het vaak over het fenomeen social media en hoe dat fenomeen geportretteerd en geframed wordt in de media.

Als ik zou geloven dat social media slecht waren, zou ik er natuurlijk niet mijn werk van maken. Het is niet dat ik geloof dat Facebook een goede kracht is in de wereld – de mogelijkheden voor slechte beslissingen met extreme resultaten zijn gewoon te groot. Of dat ik denk dat het gezond is dat Facebook en Google samen vrijwel al het internetverkeer in de wereld bepalen. Of dat het voor al die social media bedrijven allemaal NIET draait om geld verdienen.

De reden dat ik positief blijf over het fenomeen op zich, is omdat het mij persoonlijk zoveel gebracht heeft. Omdat ik echt geloof dat het geweldig is als je met mensen van over de hele wereld kunt communiceren van achter je computer of je smart phone. Dat je gelijkgestemden kunt vinden en informatie kunt ontdekken die je helpt in je leven of je werk. Dat is wat mij zo aantrekt. En waarom ik me er 100% achter kan scharen.

Social media is een fenomeen dat niet meer weg gaat. Je kunt het negeren, net als je kunt negeren dat mensen minder plastic willen gebruiken en minder vlees willen eten, dat de aarde opwarmt of dat mensen geen telefoons meer opnemen 🙂 Zelfs als je het niet wilt omarmen, is het belangrijk om het te begrijpen. Al was het maar omdat je kinderen en kleinkinderen er alles mee te maken hebben.

De techniek van social media

Ik had niet gezegd dat ik het nog eens over mezelf zou zeggen, maar dit is wel een aspect van social media waar ik enorm van kan genieten: het technische aspect. Nou ja technisch – er valt niet veel te programmeren voor ons natuurlijk. Maar dan nog komt er een hoop begrip van de technische aspecten bij kijken.

Niet voor niets is The Social Media Geek Out een van mijn favoriete Facebookgroepen – of liever gezegd, een van mijn favoriete plekken op het internet!

In die groep zitten de geeks, de nerds, de techneuten. De mensen die net als ik van social media hun vak hebben gemaakt en altijd het naadje van de kous willen weten. Hoe werkt het? Wat verandert er? Wat is de nieuwste feature? Hoe gebruik je het?

Ik geef toe dat een van de dingen die ik zo leuk vind aan social media juist dat technische aspect is. Het is gewoon een feest om met andere geeks te praten over wat wel en niet werkt en waarom, wat wel en niet zou moeten werken en waarom, wat je hebt zien veranderen en waarom … eigenlijk niet anders dan iedere vakgek dat doet.

Het is natuurlijk een beetje jammer dat wij als ‘experts’ uiteindelijk nooit echt het naadje van de kaas weten. Dat andere mensen altijd aan de knoppen draaien en die ook nog eens geheim houden. Maar toch. Dat houdt het ook weer spannend.

Tegelijkertijd is dit een belangrijke laag in de wereld van social media. Al die experts zijn degenen die de vertaling kunnen maken van wat al die social media bedrijven maken en hoe de rest van de wereld die apps gebruikt. En – niet onbelangrijk – of en hoe er geld aan kan worden verdiend.

Social media content

Tsja. Deze ‘laag’: de content. Want wat we met zijn allen plaatsen op social media leidt een eigen leven. Het is het maken van deze tijd. Ik zeg niet dat iedereen een kunstenaar of geweldige schrijver of topfotograaf is. Maar omdat we zo massaal content produceren, zijn er ook heel veel bijzondere en creatieve dingen. En zelfs al zijn ze dat niet, dan nog kunnen ze impact hebben. Net als boeken, foto’s of schilderijen dat altijd al deden.

Social media content is onderdeel geworden van onze cultuur en hoe we ons uitdrukken. En dat verandert ieder moment, ieder jaar. Weliswaar gedreven door de mogelijkheden en beperkingen van die apps (vertikale video, video’s van 15 seconden, stories, vierkante foto’s, teksten van 140 tekens, etc.), maar toch altijd met een eigen invulling die continu verandert.

Voor mij is wat we op social media plaatsen een genot en iets waar ik me al meer dan 10 jaar over verwonder. Het is ongelofelijk hoe mensen zich weten uit te drukken, hoe creatief de mensheid is, hoe telkens nieuwe generaties, briljante makers en slimme ondernemers nieuwe vormen vinden en nieuwe manieren. En hoe al die content zijn weg vindt in veel traditionelere uitingen, zoals de traditionele media.

De manier waarop we ons uitdrukken op social media en het feit dat dat zo maar kan – dat vrijwel iedereen toegang heeft tot die mogelijkheid en daarmee tot de rest van de wereld – dat is iets waar ik nog steeds heel vaak bij stil sta.

De praktijk van social media

Tot slot, maar bepaald niet het onbelangrijkste, is er de dagelijkse praktijk van social media. Het zijn de individuen en bedrijven die al die apps gebruiken die bepalen of het zinvol is en werkt. Niet de bedrijven die het ontwikkelen. Jij en ik beslissen iedere keer dat we zo’n app openen en er tijd in doorbrengen, wat het is, wat het betekent en of het iets betekent.

Het grootste gedeelte van mijn werk – althans het stuk waarmee ik mijn geld verdien – zit in deze laag. Hoe gebruik je het? Op welke knop moet je drukken om een bepaald resultaat te halen?

De mensen in mijn trainingen zijn dag in, dag uit met social bezig. En dat geeft zo zijn eigen dynamiek. Je kunt allerlei strategische ideeën hebben over wat werkt. Of als gebruiker gedachteloos wat dingen doen. Maar als het je er met een doel bezig bent, afgerekend wordt op resultaat of gewoon zelf iets wil bereiken is het wel iets anders. Als je iedere dag aanwezig bent, op komt dagen, dingen moet plaatsen, dan is het een heel ander verhaal.

Een stukje ga je daarmee ook weer terug naar het begin, naar strategie. Want er zijn altijd grote lijnen zichtbaar in hoe bedrijven en mensen die app gebruiken. In grote golfbewegingen veranderen we samen hoe we al die knoppen inzetten en wat we er mee doen.

Social media als vak

Het lijkt beperkt, social media als vak. Maar niets is minder waard. Het is een strategisch puzzelstukje van een bedrijfsstrategie. Het is iets waar heel veel mensen dagelijks mee bezig zijn vanuit hun werk en ambitie. Het is een onderwerp waar je je eindeloos in kunt verdiepen maar waar je ook je creativiteit in kwijt kunt als maker. En het is een onderwerp waarmee je mensen en organisaties kunt helpen impact te hebben.

Prachtig vak. Zouden meer mensen bij moeten komen!