Online communiceren – het wordt steeds belangrijker. Hoe meer dingen we online doen, hoe meer we aangewezen zijn op tekst. Als je Twittert of Facebookt of emailt moet je kunnen overbrengen wat je bedoelt.
Teksten analyseren en optimaliseren is onderdeel van mijn werk.
Tekst in blogartikelen, ebooks, advertorials, tweets, Facebook updates, LinkedIn updates, emailnieuwsbrieven. Ik weet dat het uitmaakt, tekst.
Hoe kleine dingen alle verschil kunnen maken in hoe je als lezer een tekst ervaart. Hoe teksten soms vraagtekens oproepen in het hoofd van een lezer die, als ze niet beantwoord worden, betekenen dat hij/zij een onbestemd gevoel overhoudt aan een tekst.
Hoe het soms zit in dingen als een positieve of juist een negatieve formulering. Hoe 140 tekens het verschil kunnen maken tussen een fan voor het leven of een boze klant. En hoe er zoiets is als ’tussen de regels lezen’ – of dat nou zo bedoeld is door de schrijver, of niet.
Ik weet, kortom, dat het belangrijk is, hoe je de boodschap zendt.
Maar er is ook een andere valkuil.
De valkuil van de ontvanger.
Het gebeurt me wel eens: dat ik een artikel lees of een boodschap krijg per tweet, email of sms en er geen fijn gevoel aan overhoudt. En dat ik daar conclusies aan verbindt over de zender.
[zijsprong]
Toen ik rechten studeerde leerde ik het risico dat iets niet of in de verkeerde staat aankomt, voor rekening komt van de (ver)zender. Want die kiest de wijze van verzending.
Romeins recht? Er staat me zelfs iets bij van Boek 1, BW. Gekker moet het niet worden! Anyway. Zoiets was het.. Ik ben een beetje een nepjurist inmiddels met onbehouwen Nederlands en een vaag besef van recht. Dus schroom niet om te verbeteren en aan te vullen, lieve juridisch onderlegde lezer!
[einde zijsprong]
Hoe dan ook. Het is wel waar: als zender moet je uitkijken. Het is jouw verantwoordelijkheid om dingen zo te formuleren dat de ontvanger je begrijpt en in staat is om de boodschap op de juiste manier te interpreteren.
Maar als ontvanger heb je net zo goed een plicht. De plicht tot nadenken.
Het is zo makkelijk om boodschappen zonder enig nadenken tot je te nemen en hop, vanuit je emotie te reageren. Zonder analyse.
Zo zag ik van de week een emailwisseling (in de privésfeer) waar mensen het nodig vonden om de afzender via een reply all te gaan vertellen hoe stom hij was geweest (hij had de bcc niet gebruikt). En ik dacht: sjongejonge. Over emotioneel reageren gesproken.
Maar soms overkomt het mij ook.
Dat ik een ‘boodschap’ krijg en daar een slecht gevoel aan overhoud. Een email die verkeerd valt. Een sms-je waar ik een raar gevoel overhoud en conclusies aan verbind over de zender.
Vooral bij een sms luistert het nauw. Je hebt maar een paar tekens, tenslotte, en daarin moet het gebeuren. Context is alles, en als je die samen hebt, hoef je weinig vormen in acht te nemen. Maar als je weinig context en historie hebt, ligt het anders.
Van de week kreeg ik een sms-je dat nog dagenlang door mijn hoofd – en mijn hart – speelde. En dat terwijl het helemaal nergens over ging. Het was gewoon een sms-je tussen mij en een ander om iets af te stemmen. En toch gaf het me een raar gevoel. Omdat we elkaar verkeerd begrepen, per sms. En ik er een rotgevoel aan overhield zonder te weten waarom
De oplossing? Afstand & analyse. De plicht van de ontvanger. 🙂
Nadere analyse van de sms wijst uit dat ik het gevoel had dat die ander dacht dat ik iets niet begreep en dat ik me daar een door op mijn tenen getrapt voelde. Want natuurlijk begreep ik de situatie.
Bij mij werkt dat zo: ik moet het een tijdje voelen. Er een beetje over nadenken, waarom ik me zo voel. Het tegen iemand zeggen. En dan nog eens goed nadenken (echt nadenken). En dan een oplossing vinden of het een plaats geven.
In dit geval bedacht ik – na de zogenaamde F-toets, d.w.z. dat ik het tegen F. aanhoudt om te zien wat hij denkt en of ik misschien een beetje overtrokken reageer – dat die ander weer reageerde op een sms-je van mij. Dat was ook niet helemaal duidelijk overgekomen, kennelijk. En zo kom je terecht in een downward spiral van interpretatie van een relatie.
Een beetje zoals in films als ‘He’s just not that into you’. Weet je wel? Dat de vrouwen (en de mannen) eindeloze conclusies verbinden aan sms-jes of niet-gepleegde telefoontjes.
Het is een mooi iets, communicatie.
- Ongeluk - 8 juni 2023
- Yogamatje - 20 mei 2023
- Aiiiiiiiiiii - 11 mei 2023
@Carolien en @Jacob Jan: mooi om te zien: de een beschrijft het proces, de ander de ervaring. Leerzaam!
Ja! Wat Judith zegt!
Ferdinand Cuvelieer beschrijft dat proces heel goed in zijn boek tussen jou en mij.
Zou standaard in het boekenpakket van scholen moeten zitten.
Hij beschrijft het complementaire proces van zenden en ontvangen.
Hij trekt de boodschap zelf uit elkaar. De zender zegt iets over zichzelf en de zender zegt iets over jou.
De ontvanger dient dus zowel te erkennen (als de zender zich uitdrukt=over zichzelf) als open te staan voor wat er binnen komt (is beïnvloeden).
En dan beschrijft hij het verwerkingsproces. Waarbij de ontvanger kiest wat hij met dei beïnvloeding doet, een proces dat de zender kan zien als effect van zijn boodschap. (mooie vind ik: eerst open staan, binnen laten komen, en dan pas kiezen wat het met je doet, en of je het aan neemt of verwerpt)
Als die 6 momenten verdienen aandacht.
zender ontvanger
Uitdrukken Erkennen
Beïnvloeden Open staan
Effect Verwerken.
Het mooie van Cuvelier is dat hij zegt dat het niet in een keer goed hoeft. Doe een poging, kijk of die het gewenste effect heeft, en herneem je poging als dat niet zo is.
De ontvanger heeft dus drie taken:
Erkennen, bijvoorbeeld iemands boosheid snappen.
Open staan, Niet alleen de boosheid snappen, maar ook weten wat de ander naar jou toe wil met die boosheid. Niet te snel denken dat je het wel snapt
Verwerken, dan kan misschien pas de keuze vallen dat die boosheid niets met jou te maken heeft, of juist wel. Schrikken is ook een verwerkingsproces.
De zender, moet
uitdrukken, duidelijk zijn in wat zijn gevoel is, geen spel spelen met zijn emoties. Niet roepen “het hoeft allemaal niet als je juist het tegenovergestelde bedoelt.
beïnvloeden, duidelijk zijn in wat hij van de ander wil.
effect beseffen, snappen dat dingen anders over kunnen komen dan bedoeld
(sorry, oud stokpaardje)
Ik moet dat maar eens gaan lezen, denk ik…!
🙂 er zijn mensen met wie ik absoluut niet per email belangrijke en naar dan soms blijkt, emotioneel beladen zaken moet/kan uitwisselen – we kwetsen elkaar bijna altijd of beter gezegd, voelen ons gekwetst door wat de ander zegt of hoe hij/zij het formuleert, én mensen waarmee over het algemeen een whatsappje van een half woord genoeg is, en eigenlijk bijna nooit ‘verkeerd’ valt. heel bijzonder.
Een diep basis vertrouwen in elkaars ‘goede bedoelingen’ en elkaar goed kennen lijkt genoeg ‘rust’ of veiligheid te garanderen waardoor halve woorden ook goed/zoals ze bedoeld zijn, landen… maar inderdaad die enkele keer dat dat niet zo is, is ook gelijk de schrik groot, en dan is even ademhalen nodig, of gelijk checken hoe iets bedoelt is, om zo snel mogelijk de angel eruit te halen…
Het vereist een soort basisvertrouwen in de wederzijdse goede bedoelingen en het wederzijdse begrip. Zoiets. Als je dat niet hebt, dan kan iets emotioneel heftig zijn ook al is het niet zo bedoeld.
Herkenbare valkuil, want neemt nogal wat tijd/energie in beslag. En die had je wellicht ook anders kunnen besteden.
Ja, precies. Niet handig.